Brezilya’da sendikalar 3.600 Mercedes işçisinin işten çıkarmalara karşı mücadelesini sabote ediyor

6 Eylül’de Mercedes-Benz’in São Bernardo do Campo fabrikasında 3.600 kişiyi işten çıkaracağını duyurması işçiler arasında büyük bir muhalefete yol açtı. 2.200 daimi işçi işten çıkarılacak ve 1.400 geçici işçinin sözleşmeleri yenilenmeyecek.

Mercedes-Benz işçileri işten çıkarma duyurusunun ardından eylem yaptı (Fotoğraf: Adonis Guerra/SMABC/FotosPublicas)

São Paulo’nun ABC sanayi bölgesindeki São Bernardo fabrikası, 6.000’i üretimde olmak üzere yaklaşık 9.000 işçisiyle Mercedes’in Almanya dışındaki en büyük fabrikası. Sendikanın kendi İstatistik ve Sosyoekonomik Araştırmalar Enstitüsü’ne (DIEESE) göre, 3.600 işçinin işten çıkarılması dolaylı olarak 18.000 işi daha etkileyecek.

İşçilerin öfkesi karşısında ABC Sanayi Bölgesi Metal İşçileri Sendikası (SMABC) üç günlük grev kararı almak zorunda kaldı. SMABC, İşçi Partisi (PT) tarafından kontrol edilen CUT sendika federasyonunun bir parçası. Bu süreçte sendika, tüm işten çıkarmaların iptal edilmesi için genel grev çağrısı yapmak şöyle dursun, tüm ABC otomotiv işçilerine ortak eylem çağrısında bile bulunmadı. Pazartesi günü, sendika işçilerin arkasından Mercedes-Benz ile görüşmeye devam ederken herkes işinin başına döndü.

İşten çıkarmaların açıklanmasından iki gün sonra, 8 Eylül’de fabrika kapısında yapılan grev toplantısında SMABC başkanı ve işyeri temsilcisi Moisés Selérges, işten çıkarmalar konusunda şirkete yardımcı olmaya hazır olduğunu ima etti. Selérges şunları söyledi: “Bir müzakere sürecinde genellikle sendikanın istediği her şeyi elde etmek mümkün olmadığı gibi şirketin istediği her şeyi elde etmesi de mümkün değildir.”

SMABC işyeri temsilcisi Aroaldo da Silva, Mercedes işçilerine sendika yönetiminin maliyet düşürme planlarından zaten haberdar olduğunu ve şirketle bu konuda görüşmeler yaptıklarını itiraf etti. Silva şu açıklamayı yaptı: “Bu konularda bir diyaloğumuz oldu. Mercedes yönetimi, şirketin beklenen kârı elde edemediği bir senaryo sundu. Ana şirket Brezilya’ya yatırım yapmak zorundaydı ve onlara göre, en kötüsünden kaçınmak için, São Bernardo tesisinin geleceğini tartışmaya başlamak gerekiyor.” Silva, parça ve yarı iletken sıkıntısıyla ilgili olarak sendikanın fabrika yönetimiyle “bir süredir” çeşitli alanların “yeniden yapılandırılması” gerektiğini görüştüğünü söyledi.

Silva’nın kitlesel işten çıkarmaları kabul etmek ya da “en kötüsüne” katlanmak gerektiği yönündeki yorumları, sendikanın işten çıkarmalara karşı harekete geçmek şöyle dursun, şirketle fabrikadaki direnci en iyi nasıl bastırabileceğini tartıştığını göstermektedir.

Mercedes ve sendika bürokratlarının yalan beyanlarının aksine, otomotiv endüstrisi büyük kârlar elde etmiştir. Mercedes-Benz grubu bu yılın ikinci çeyreğinde 3,11 milyar avro veya 16,4 milyar R$ (real) kâr elde etti.

Kendilerini işçilerin savunucusu olarak tanımlayan sendikal örgütlerin gerçek sınıfsal doğası, son günlerde “Sanayi 10+ Planı”nı tanıtmak üzere düzenledikleri çeşitli toplantılarla açıkça ortaya çıkmıştır.

CUT ve Força Sindical’in üyesi olduğu IndustriALL-Brezilya sendika federasyonu, Brezilya sanayisine yönelik planını sunmak üzere Ağustos ayından bu yana iş dünyası liderleri ve sendika üyeleriyle çeşitli toplantılar düzenledi. Proje aynı zamanda gelecekteki PT hükümetinin programına da dahil edilecek. Bu amaçla IndustriALL Başkanı Aroaldo da Silva (SMABC) geçtiğimiz ayın sonunda sendika federasyonları ve PT adaylarıyla bir araya geldi. (Brezilya devlet başkanlığı seçimlerinde eski Devlet Başkanı Luís Inácio Lula da Silva, Geraldo Alckmin ile yarışıyor).

Sendikaların planı, korporatist bir aygıt inşa etmeye yönelik bir çağrıdır. Bu, “ulusal kalkınmayı” savunma temelinde işçi sınıfının mücadelelerini bastırmak demektir.

Plan, sözde hükümetin, iş dünyasının ve işçilerin ortak kontrolü altında olacak “çok taraflı” örgütlerin kurulmasını öngörüyor. Plana göre bu örgütler büyük şirketlerin aşırılıklarını önleyecek, iş uyuşmazlıklarında hakemlik yapacak ve savunma sanayisi de dahil olmak üzere kilit sektörlerin gelişimini destekleyecek. Belge, bu tür örgütlerin “bir şirketi ya da diğerini kayıracak özel tavsiyeleri desteklememesi” gerektiğini söylüyor. Onlar “‘Sanayi 10+’ planının hedefleriyle tutarlı olmalıdır,” deniyor.

Belgenin “Sanayinin teşviki için ortam” bölümünde, “yeniden sanayileşme stratejisi için” önlemler başlığı altında, “Dış politika, Brezilya’nın yeni sanayi paradigmasına egemen bir şekilde dahil olmasına yönelik olmalıdır” vurgusu yer alıyor.

Sendikalar ve Lula tarafından propagandası yapılan “Brezilya’nın yeni sanayi paradigmasına dahil edilmesi”nin gerçek anlamı, Brezilya kapitalizminin “ulusal kalkınması” adına ücretlerde ve istihdamda giderek daha büyük kesintilerin dayatılmasıdır.

Son yıllarda birçok otomotiv şirketi binlerce kişiyi işten çıkardı. Ülkede yüz yılı aşkın bir süredir faaliyet gösteren Ford, 2021 yılına kadar Brezilya’daki tüm fabrikalarını kapattı. Bu yıl SMABC, ABC sanayi bölgesindeki Toyota fabrikasının kapatılmasına yardım etti. CSP-Conlutas’a bağlı São José dos Campos bölgesel metal işçileri sendikası da Jacareí’deki Caoa-Chery fabrikasının kapatılmasıyla ilgili olarak aynı şeyi yaptı. CSP-Conlutas, Morenocu Birleşik Sosyalist İşçi Partisi (PSTU) tarafından yönetiliyor.

ABC bölgesindeki Mercedes fabrikasında yaşanan işten çıkarmalar ciddi bir toplumsal krizle aynı döneme denk geliyor. İki buçuk yıldır devam eden COVID-19 pandemisi, beş yıldan fazladır süren işten çıkarmalar ve ücret kesintileri ve on yıllardır görülmemiş bir enflasyonun ardından, işçi sınıfının kitlesel grevleri ve gösterileri gündemdedir. Otomotiv endüstrisi küresel bir yeniden yapılanma sürecinden geçerken ve önümüzdeki on yıl içinde tamamen elektrikli araç üretimine geçmeye hazırlanırken, sendikalar işçi sınıfının mücadelelerini bastırma ve burjuvazinin çıkarlarını savunma yeteneklerini göstermeye hevesliler.

İspanya’da, sahte sol Sosyalist Parti (PSOE)-Podemos hükümetine bağlı İşçi Komisyonları  Sendika Konfederasyonu (Confederación Sindical de Comisiones Obreras, CCOO) ve İspanya Genel İşçi Sendikası (UGT), İspanya’nın kuzeyindeki Bask Bölgesi’nde yer alan Vitoria’daki Mercedes-Benz fabrikasındaki bir grevi bastırdı.

5.000 işçinin çalıştığı fabrikada Haziran ayında dokuz gün grev yapıldı. İşçiler yüzde 95 oranında grev lehinde oy kullanmıştı. Sendika üç gün sonra grevi sona erdirmek istediğinde işçiler direndi. Şirket, enflasyon hâlihazırda yüzde 10’un üzerine çıkmışken, yılda yüzde 2’nin üzerindeki ücret artışlarını kabul etmeyeceğini açıkladığında işçilerin öfkesi kaynama noktasına ulaştı. Mercedes ancak sendikanın şirketin altıncı gece vardiyası uygulamasından vazgeçmesini bir zafer olarak ilan etmesinin ardından kesintileri kabul ettirebildi. Grev sırasında işçiler “UGT ve CCOO, bize ihanet ettiniz ve bizi sattınız!” sloganlarıyla protesto gösterilerinde bulundular.

Mercedes’te ve tüm otomotiv sanayisinde çalışan işçiler, işlerini ve insan onuruna yakışır bir yaşam standardını güvence altına almak için, bizzat kendileri tarafından demokratik olarak kontrol edilen taban komiteleri oluşturmalıdır. Bu taban komiteleri, otomotiv sektöründeki toplu sözleşmeleri ve koşulları müzakere edecek ve sendika aygıtından bağımsız olarak kararlar alacaktır. Çünkü bu aygıtlar her zaman şirketler tarafından talep edilen tavizleri işçilere dayatmaya çalışmaktadır.

Bugün sendikalar farklı şirketlerdeki ve hatta aynı fabrika içindeki işçileri izole ederken, taban komiteleri ücret grupları arasındaki yapay bölünmeyi ortadan kaldıracak ve sektör genelinde otomotiv işçilerini birleştirecektir. Büyük ulusötesi şirketlerin karşısına çıkabilmek için, bu taban komiteleri her şeyden önce işçi mücadelelerini uluslararası düzeyde birleştirmek için çalışacaktır.

Taban Komitelerinin Uluslararası İşçi İttifakı (TK-Uİİ), bu programın geliştirilmesinde büyük adımlar atmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde Mack Trucks fabrikasından Will Lehman, sendika bürokrasisini ortadan kaldırmayı, gücü tabandaki işçilere geri vermeyi ve işçi sınıfının mücadelesini uluslararası düzeyde birleştirmeyi hedefleyen bir programla Birleşik Otomotiv İşçileri (UAW) sendika başkanlığına adaylığını koyuyor.

Yozlaşmış UAW bürokrasisi doğrudan CUT ve Força Sindical ile bağlantılıdır ve onlar, ABD, Brezilya ve dünyanın dört bir yanındaki işçileri yenilgiye uğratmak için birlikte çalışmaktadır. Bu asalak bürokrasiyi yok etmek uluslararası işçi sınıfı için ortak bir görevdir.

Bu perspektife katılan ve Lehman’ın kampanyasına desteklerini ifade etmek isteyen tüm Mercedes işçilerini Dünya Sosyalist Web Sitesi ile iletişime geçmeye çağırıyoruz.

20 Eylül 2022

Loading