Başbakan Binyamin Netanyahu'nun faşizan hükümetine mutlak yetkiler verme ve yargı sistemini iğdiş etme planlarına karşı düzenlenen kitlesel protestoların üçüncü turuna İsrail'in başlıca şehirlerinde katılanların sayısı arttı.
Cumartesi akşamı Tel Aviv'de düzenlenen gösterilere yaklaşık 120.000 kişi katılırken, Yahudi-Arap aktivist grubu Standing Together'ın çağrısıyla düzenlenen gösteriye de birkaç bin kişi katıldı. Kudüs'te Cumhurbaşkanlığı Konutu'nun karşısında en az 7.000, Hayfa'da 6.000'den fazla, Beerşeba'da 1.500, Herzliya ve Roş Pina'da ise yüzlerce kişi gösteri yaptı.
Rakamlar, geçen yılın sonunda iktidara gelen İsrail tarihinin en sağcı hükümetinin gidişatından duyulan öfke ve endişeyi ortaya koyuyor. Bununla birlikte, eski “değişim hükümeti”nin önde gelen isimleri ve destekçileri, hükümetin Yüksek Mahkeme'yi zayıflatma planlarını, hareketi canlandıran diğer daha kapsamlı sosyal, ekonomik ve siyasi meselelerin önüne geçirerek onun kontrolünü ellerinde tutmaya çalışıyor.
Netanyahu'nun Likud partisi, faşist ve ırkçı partiler Dini Siyonizm, Yahudi Gücü ve Noam ile gerici dini partiler Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği'nden oluşan yeni hükümet, 2018 Yahudi Ulus Devlet Yasası'nda somutlaştığı üzere Yahudi üstünlüğü ve apartheid yönetimine bağlıdır. Onun gündemi, Yahudi üstünlüğünü ve apartheid yönetimini; Filistin topraklarının kalıcı olarak ele geçirilmesini; Yahudilerin Mescid-i Aksa'da ibadet etmesini; İsrail'in hukuk sisteminde kapsamlı değişiklikler yapılarak ayrımcılık karşıtı önlemlerin geri alınmasını; Filistinliler ile bizzat İsrail'de Yahudi ve Filistinli işçilere yönelik polis ve asker baskısının arttırılmasını içermektedir.
Böyle bir gündemin uygulanmasının ekonomik maliyeti, nüfusun yüzde 21'inin yoksulluk içinde yaşadığı ve çocukların yüzde 28'inin gıda güvensizliğinden muzdarip olduğu koşullarda, eğitim, sağlık ve İsrail'in kamu hizmetlerinden geriye kalanların içinin boşaltılması anlamına gelmektedir.
Bu gündemin hayata geçirilmesi, Adalet Bakanı Yariv Levin'in Yüksek Mahkeme'nin kanunları iptal etme yetkisini kısıtlama ve parlamentonun bu tür kararları geçersiz kılmasına izin verme planlarıyla bağlantılıdır. Yargıç atamalarının yanı sıra hükümet başsavcılık makamını da lağvedecektir. Bu da Netanyahu'nun üç ayrı davada rüşvet, dolandırıcılık ve güveni kötüye kullanma suçlamalarıyla yargılanmasının ve uzun bir hapis cezası almasının sonlandırılmasını sağlayacaktır. Daha da önemlisi, Batı Şeria'nın büyük bölümünü ilhak etmeye hazırlık olarak yerleşim inşaatları hızlandırılacaktır.
Hükümetin tüm gücü ele geçirmesine karşı çıkan protesto hareketi, Netanyahu'nun suçlanmasının ardından “Bibi hariç herkes” sloganıyla önceki Netanyahu hükümetine karşı 2020-21 yılının Cumartesi akşamı protestolarına öncülük eden aynı güçler tarafından yönetiliyor. Bu hareketten yararlananlar, İsrail'in yanlış adlandırılan ve büyük ölçüde Netanyahu döneminde görev yapmış bakanlardan oluşan “değişim hükümeti” olmuştu. Bu hükümet, Netanyahu'nun Batı Şeria'daki yerleşimleri genişletme, İsrail'in Filistin topraklarını işgaline karşı Filistinlilerin muhalefetini bastırma, koronavirüsün yayılmasını engellemeye yönelik tüm önlemleri kaldırma ve bu politikaların bedelinin ve küresel enflasyonun etkisinin tüm yükünü işçi sınıfına yükleme politikalarını sorunsuz bir şekilde sürdürdü.
Krize ilerici bir çözüm getirecek siyasi bir araç olmadığı için, İsrail'in aşırı sağcı güçleri -diğer ülkelerdeki benzerleri gibi- siyasi boşluktan yararlanarak Netanyahu'nun 120 sandalyeli Knesset'te 64 sandalyelik bir çoğunlukla iktidara dönmesine yardımcı oldu ve yıllar süren kırılgan çoğunluk yönetimine son verdi.
Tel Aviv'deki ana mitingde eski Başbakan Yair Lapid'in başını çektiği muhalefet bloğuna bağlı bir dizi konuşmacı söz aldı. Protestolara ilk kez katılan Lapid, İsrail'in itibarını ve demokratik iddialarını savunmaya odaklandı ve protestoları canlandıran daha kapsamlı sosyal sorular hakkında hiçbir şey söylemedi.
“Bugün burada gördüğünüz şey devlet lehine bir gösteridir. Ülkesini seven insanlar demokrasisini, mahkemelerini, ortak yaşam ve ortak fayda fikrini savunmak için geldiler.” Diğer konuşmacılar arasında Likud üyesi eski Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı Moşe Ya'alon ve uluslararası ödüllü İsrailli romancı David Grossman da vardı.
İsrail Merkez Bankası'nın iki eski yöneticisinin hükümetin İsrail yargı sistemini zayıflatma çabalarının “İsrail ekonomisine ve vatandaşlarına ciddi bir darbe vurabileceği” yönündeki uyarıları üzerine İsrail'in yüksek teknoloji sektöründeki üst düzey yöneticiler, Salı sabahı bir saatlik “uyarı grevine” destek verdiklerini açıkladılar. Bunu Standard & Poor's'tan Maxim Rybnikov'un hükümetin planlarının İsrail'in kredi notunu tehlikeye atabileceği ve yatırımları caydırabileceği yönündeki uyarıları izledi.
Mitingde İsrail'in daha varlıklı ve laik kesimleri ulusal bayrak taşıdı. İnsanlar “Suçlu Hükümet” ve “Demokrasinin Sonu”, “Çocuklarımız Diktatörlükte Yaşamayacak” ve “İsrail, Bir Sorunumuz Var” gibi pankartlar ve el yazısıyla yazılmış “Diktatörlüğe Hayır” yazılı dövizler taşındı.
Ancak diğerleri daha geniş kapsamlı endişelerini dile getirdi. Tel Aviv Üniversitesi'nde hukuk öğrencisi olan 24 yaşındaki Noya Matalon Guardian'a şunları söyledi: “İsrail'deki son büyük protesto hareketi Netanyahu'yu devirmek üzerineydi ama bu artık sağ ve sol meselesi değil. Herkes -Araplar, Yahudiler, hatta yargı sisteminde bazı reformlara ihtiyacımız olduğunu kabul eden insanlar- herkes korktuğunu söylüyor.”
Müzisyen Ollie Danon ise şunları belirtti: “Yüksek mahkemenin reforma ihtiyacı olduğuna inanıyorum. Kararları genellikle [Filistin topraklarındaki] işgali destekliyor ve her nasılsa şimdi onu savunmak için protesto edenler sol kanat. Bu çok saçma.”
İsrail Demokrasi Enstitüsü'nün (IDI) işaret ettiği üzere, insan hakları ihlallerine karşı Yüksek Mahkeme'ye başvurma hakkının sınırlandırılması ve bir fesih maddesinin yürürlüğe konması da dahil olmak üzere yargı sisteminde yapılması planlanan değişiklikler, savunmasız grupları savunan yüzlerce kuruluşu ciddi şekilde etkileyecektir. Netanyahu hükümetindeki faşizan güçler, bu tür gruplara “tehlikeli ve düşman” damgasını vurarak insan hakları gruplarını “İsrail için varoluşsal bir tehdit” ilan etti.
Yerel yönetimlerdeki eğitimciler ve eğitim şefleri, şu anda Noam partili homofobik bakan Avi Maoz'un yönetiminde olan eğitim programı bakanlığıyla işbirliği yapmayı reddettiklerini açıkladılar. 170 belediye başkanı ve meclis lideri, hükümetin ultra Ortodoks okullarını finanse etme kararını uygulamayı reddetti.
Bir milyona yakın nüfusunun üçte birinden fazlasının Filistinli, geri kalanının da üçte ikisinin dindar ya da sağcı Yahudi İsraillilerden oluştuğu Kudüs'te en az 7.000 kişi Cumhurbaşkanlığı Konutu'nun karşısında toplandı. Ha'aretz Doğu Kudüs'te tahliye tehdidi altındaki Filistin mahallesi Şeyh Cerrah'ın sakinlerini destekleyen çok sayıda kişinin bulunduğunu bildirdi. Ellerinde İbranice ve Arapça pankartlar taşıyan Filistinliler, İsrail demokrasisi için verilen mücadelenin, İsrail'in 1967 Arap-İsrail savaşından bu yana yasa dışı olarak ele geçirdiği -ve Doğu Kudüs örneğinde ilhak ettiği- Filistin topraklarının işgaline karşı verilen mücadeleyle bağlantılı olduğunu vurguladılar.
Protestonun organizatörleri Bayit Meshutaf (Ortak Ev), Kudüs mitingini “Yıkıma karşı sağ ve sol - ortak evimizi korumak” sloganı üzerine kurarak Netanyahu'nun Likud Partisi'nden, muhalefet bloğundan ve liberal aktivistlerden konuşmacıları davet etti.
Netanyahu, kendi hükümeti ile mahkeme arasındaki anlaşmazlık tırmanırken geri adım atmaya niyetli değil. Çarşamba günü Yüksek Mahkeme'nin, başvuruları kabul ederek Şas lideri Arieh Deri'yi Sağlık ve İçişleri Bakanlıklarının başına atamasını iptal etmesi, Netanyahu ve aşırı sağcı müttefiklerini öfkelendirdi. Mahkeme, Deri'nin hapis cezası da dahil olmak üzere üç suçtan mahkumiyeti, geçen yıl vergi kaçakçılığından suçlu bulunması ve savunma pazarlığının bir parçası olarak kamu hayatından çekilme sözü vermesi nedeniyle bu atamayı “mantıksız” ve anayasaya aykırı olarak niteledi.
Netanyahu Deri'yi kovmak zorunda kaldı. Ancak onu “deneyim, zeka ve sorumluluk sahibi” biri olarak tanımlayan Netanyahu, Deri'ye “Yüksek Mahkeme kararı ulusun iradesini görmezden geliyor ve ülkeye katkıda bulunmanıza izin vermek için mümkün olan her türlü yasal yolu bulmaya niyetliyim,” dedi.
Cuma günü Savunma Bakanı ve Likud üyesi Yoav Galant, Batı Şeria'daki izinsiz Or Haim karakolunun kaldırılması emrini verdi. Bu, Netanyahu'nun İsrail'i ziyaret eden ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'a göstermelik bir taviz olarak tahliyeyi desteklemesinin ardından gerçekleşti.
Sullivan'ın ziyareti, Washington ve Tel Aviv'in iki ay gibi kısa bir sürede eşi benzeri görülmemiş bir hızla gerçekleştirdikleri en büyük ortak askeri tatbikata başlamalarından günler önce gerçekleşti. Tatbikat, İran'a bir uyarı göndermek ve yeni hükümetin faşizan karakterine rağmen Biden yönetiminin İsrail'e olan bağlılığının altını çizmek için tasarlanmıştır. Juniper Oak adı verilen ortak tatbikata avcı, bombardıman ve yakıt ikmal uçaklarından oluşan 100 ABD uçağı, 42 İsrail uçağının yanı sıra USS George H. W. Bush uçak gemisi saldırı grubu da katılıyor.
İsrailli ve Filistinli işçiler, protesto hareketini kontrol etmeye çalışan kapitalist politikacılara güvenmemelidir. Belirleyici sorun, egemen seçkinlerin şu ya da bu kanadının hakimiyetini sürdürmeye çalışan tüm güçlere karşı amansız bir mücadele içinde işçi sınıfının siyasi bağımsızlığını güvence altına alacak, İsrailli ve Filistinli işçilerin mücadelesini bölgedeki -Arap, İranlı, Kürt ve Türk- ve emperyalist merkezlerdeki kardeşleriyle kapitalizme karşı ve sosyalizm uğruna mücadelede birleştirecek devrimci bir önderliğin oluşturulmasıdır. Bu, Dördüncü Enternasyonal'in Uluslararası Komitesi tarafından uğruna mücadele edilen sürekli devrim perspektifidir.