Dünya çapında şirket basınının ve hükümetlerin COVID-19 pandemisinin sona ermek üzere olduğuna dair iddialarının aksine, korkunç istatistikler küresel sağlık krizinin tırmanmakta olduğunu güçlü bir şekilde gösteriyor. Birçok bilim insanı ve enfeksyion hastalıkları uzmanı, zorlu kış ortamının yeni bir yıkıcı dalgaya neden olacağından korkuyor.
Geçtiğimiz hafta, resmi olarak yaklaşık 2,8 milyon insana COVID-19 bulaştı ve dünya çapında 45.256 kişi virüsten öldü. Ay sonuna kadar, dünya genelinde resmi ölü sayısı muhtemelen 5 milyonu aşacak, fazladan ölüm tahminleri ise gerçek ölü sayısını 15 milyonun üzerine çıkarıyor.
Tehlike, hükümetlerin pandemiyi sona erdirme yönündeki her türlü stratejiden vazgeçmesiyle yoğunlaşmış durumda. Bunun yerine hükümetler, hayatların korunmasına karşı şirketlerin ve finans çevrelerinin çıkarlara öncelik vererek, süregiden ölüm dalgası karşısında sarsıcı derecede bir kayıtsızlık sergiliyorlar. Medya, baş döndürücü bir iyimserlik ile COVID-19’un ortadan kaybolmasını sabırla beklemekten başka bir alternatif olmadığına dair duyarsız iddialar arasında sallanıyor.
Bu arada, ABD’deki çocuk vakalar, hastaneye yatışlar ve ölümler, okulların ülke genelinde pervasızca yeniden açılması nedeniyle yükselişte. Amerikan Pediatri Akademisi’nin verilerine göre, 29 Temmuz’dan bu yana yaklaşık 2 milyon çocuk enfekte oldu, 6.523 çocuk hastaneye kaldırıldı ve tam olarak 200 çocuk hayatını kaybetti. Benzer yürek parçalayıcı rakamlar Britanya, Kanada, Brezilya ve tüm dünyada mevcuttur.
Özellikle üçüncü dozdan sonra çok yüksek düzeyde antikor sağlayan mRNA aşıları sayesinde, takviye aşılarla ilgili ön çalışmalar umut verici görünmektedir. Bununla birlikte, ilaç üreticilerinin tekellerinin kâr dürtüsü ve iyi finanse edilmiş bir küresel aşı programının olmaması nedeniyle, tüm Afrikalıların sadece yüzde 5’i dahil olmak üzere dünya nüfusunun yalnızca yüzde 36’sı tam olarak aşılanmıştır. Aşılarla eş zamanlı olarak, COVID-19’a neden olan SARS-CoV-2 virüsünün daha bulaşıcı ve potansiyel olarak aşıya dirençli varyantlarını yaratma tehdidi oluşturan bir viral evrim süreci yaşanıyor.
Bu bağlamda, bilim insanlarının ve işçilerin pandemiye karşı doğru bir politika benimsemeleri ve mücadele etmeleri elzemdir. Bilim insanları ile bilinçlendirilmiş kamuoyu arasında aktif bir işbirliği geliştirmek, bugün insanlığın karşı karşıya olduğu en kritik görevdir ve dünya çapında milyonlarca insanın gereksiz acılarına ve ölümlerine son verme potansiyeline sahiptir. Dünya Sosyalist Web Sitesi (WSWS) ve Taban Komitelerinin Uluslararası İşçi İttifakı’nın (TK-Uİİ) ev sahipliğinde 24 Ekim’de düzenlenecek olan “Pandemi nasıl sona erecek: Yok etmenin gerekliliği” başlıklı internet seminerinin amacı da budur.
Bu etkinliğin inşası sırasında önemli siyasi meseleler ortaya çıktı. İnternet seminerine olan büyük küresel ilgi göz önüne alındığında, COVID-19’un ortadan kaldırılması ve yok edilmesine karşı çıkan bazı bilim insanları, etkinliğin pandemiyi durdurma biçimindeki merkezi odak noktasının “sorumsuzca” olduğunu iddia ederek, sosyal medyada etkinliğin itibarını sarsmak için girişimlerde bulundular. Bunu yaparlarken, ısrarla “yok etme” kelimesinin üzerinde durarak, mutlak bir kesinlikle bunun bilimsel olarak imkânsız olduğunu iddia ettiler.
Yaklaşan internet seminerine karşı çıkanlar, art niyetli biçimde, “ortadan kaldırma” (eliminasyon) —belirli bir coğrafi bölgede viral bir patojenin insandan insana bulaşmasını sona erdirmek— ile “yok etme” (eradikasyon) —hayvan rezervuarları da dahil olmak üzere, virüsün doğada küresel ölçekte yok edilmesi— arasındaki bilimsel ayrımlar konusunda kafa karışıklığı yaratmaya çalıştılar.
WSWS, hükümetlerin sorumsuz ve hatta canice politikalarına karşı verdiği mücadelede hem ortadan kaldırma hem de yok etme terimlerini kullandı. Biz, bu terimlerin bilimsel olarak temellendirilmiş COVID-19 karşıtı bir stratejisinin birbirine bağlı unsurlarını ifade ettiğini gördük. Her zamankinden daha geniş coğrafi bölgelerde yeni COVID-19 vakalarının ortadan kaldırılması, pandemiyi dünya çapında sona erdirecek, yeni vakaları ve ölümleri sıfıra indirecektir. Nereden bakılırsa bakılsın, COVID-19 insan yaşamı için doğrudan ve acil bir tehdit olmaktan çıkacaktır. Bu sarsıcı başarı, nihayetinde, daha sonraki bir zamanda, virüsün yok edilmesine, yani gezegendeki varlığının sona ermesine yol açabilir.
Bilim insanları arasında; vizon, geyik, kedi, köpek ve diğer türler arasında COVID-19’un hayvan rezervuarlarının varlığı göz önüne alındığında, yok etmenin en azından yakın gelecekte pratik olarak ulaşılabilir bir hedef olup olmadığı konusunda bir tartışma var. Normal koşullar altında, bu tartışma, kamu politikası üzerinde neredeyse hiçbir etkisi olmayan, esasen teorik bir karaktere sahip olurdu.
Bununla birlikte, pandemiyi sona erdirmek için mücadele eden bilim insanları, WSWS’ye şunları belirtiyor: resmi politikanın ilkesiz savunucuları, ortadan kaldırma ile yok etme arasındaki ayrım hakkında kafa karışıklığı yaratarak ve bu kafa karışıklığını kötüye kullanarak bilim insanlarının ve COVID-19 karşıtı aktivistlerin mücadelesini gözden düşürmeye çalışıyorlar.
Onlar, COVID-19’u yok etmenin imkânsız olabileceğinden dolayı, aldatıcı bir şekilde, onu ortadan kaldırmak için verilen mücadelenin gereksiz bir zaman ve kaynak kaybı olduğunu savunuyorlar. Örneğin, ne pahasına olursa olsun okulların yeniden açılmasını savunan Dr. Helen Jenkins, kısa süre önce Twitter’da, Dünya Sosyalist Web Sitesi’nin 24 Ekim’deki internet seminerinin itibarını sarsmayı amaçlayan mesajlar paylaştı. 17 Ekim’de Dr. Jenkins, etkinliğe saldıran şu tweeti attı: “Bu son derece sorumsuzca. Kamuoyunu bu noktada covid’i yok etmenin mümkün olduğuna inandırmak, yanlış bilgi yaymaktır.”
Bu saldırı art niyetlidir. Jenkins herhalde şunu biliyordur: tamamen yok etme çabalarının karşılaştığı zorluklar, virüsü ortadan kaldırmayı amaçlayan politikaların uygulanabilirliğini zerre kadar azaltmıyor. Hayvandan insana bulaşmanın inanılmaz derecede nadir olduğu göz önüne alındığında, gerekli halk sağlığı politikalarının dünya çapında uygulanması koşuluyla, COVID-19’un insanlar arasında küresel ölçekte ortadan kaldırılması —yani pandeminin fiilen durdurulması— tamamen ulaşılabilir bir hedef olmaya devam ediyor.
COVID-19’un küresel ölçekte ortadan kaldırılması için gerekli temel önlemler, pandemi boyunca WSWS tarafından savunulanlarla aynı olmayı sürdürüyor: aşıların fikri mülkiyet haklarına sona verilmesi ve dünya nüfusunu hızla aşılamak için küresel olarak koordine edilen bir programın oluşturulması; kitlesel testler, temaslı takibi, temaslıların karantinaya alınması ve bulaşma zincirini tespit edip kesmek için enfekte hastaların güvenli izolasyonu; okulların ve hayati olmayan işyerlerinin bundan etkilenen tüm işçilere ve küçük işletmecilere mali ve sosyal destek sağlayarak geçici olarak kapatılması; katı seyahat kısıtlamaları ve sınır yönetimi; genel maske kullanımı, iyileştirilmiş havalandırma ve zorunlu işyerlerinde enfeksiyonları en aza indirmek için gerekli diğer tüm önlemler.
Bu basit ve son derece etkili halk sağlığı önlemleri, Mart-Nisan 2020’de ve sonrasında, aşıların geliştirilmesinden de önce, Çin, Yeni Zelanda, Singapur ve Asya-Pasifik bölgesindeki diğer birçok ülkenin yanı sıra Atlantik Kanadası’nda ve başka bölgelerde COVID-19’un ortadan kaldırılmasını sağladı. Her ülkede ortadan kaldırma stratejisinin uygulanması, dünya ölçeğinde koordine edilmesi halinde, iki ila üç ay içinde dünya çapında COVID-19’un insandan insana bulaşmasına son verebilir.
Neredeyse tüm ülkeler, Wall Street’in ve küresel mali oligarşinin devasa baskısı altında, sınırlama önlemlerinin işini daha da zorlaştıran daha bulaşıcı Delta varyantının yayılmasıyla da birlikte, ortadan kaldırma stratejisine son verdi. Bunun en dikkate değer istisnası ise Çin oldu. Yaklaşık 1,4 milyar nüfuslu bir toplum olan Çin’in, bir yılı aşkın bir süredir tüm salgınların hızla kontrol altına alındığı bir ortadan kaldırma stratejisini sürdürmesi, bu stratejinin her ülkede uygulanabilir olduğunu kesin olarak kanıtlamaktadır.
Pandemiyi durdurma mücadelesinde sadık müttefikler olan ortadan kaldırma yanlıları ile yok etme yanlıları arasındaki tartışma devam etmelidir. Halk sağlığı önlemleri bilimsel araştırmalardaki ilerlemelere yanıt verdiği için, bu tartışma ancak pratikte çözülecektir. Bununla birlikte, ciddi bilim insanları arasında, COVID-19’u ortadan kaldırmanın ve pandemiyi durdurmanın acil bir ihtiyaç olduğuna kuşku yoktur.
COVID-19’un insanlar arasında küresel ölçekte ortadan kaldırılması, milyonlarca hayatı kurtarma yolunda ileriye doğru atılan dev bir adım olmakla kalmaz. Bu, aynı zamanda COVID-19’un yanı sıra şu anda var olan bir dizi başka hastalığın ve gelecekte ortaya çıkacak patojenlerin yok edilmesinin temellerini atabilir. Bu tür gayretlere karşı çıkma veya bunları kötüleme girişimleri, sağcı atmosferi besler ve küresel toplumu yeni pandemilere karşı daha da hazırlıksız hale getirir. Bilim insanları bunların iklim değişikliği durdurulup tersine çevrilmedikçe daha sık meydana geleceği uyarısında bulunuyor.
Son tahlilde, epidemiyoloji, viroloji ve ilgili halk sağlığı alanlarında çalışan ve bilinçli bir toplumun uyanıklığıyla desteklenen bilim insanlarının ortaklaşa çabaları, COVID-19’un yok edilip edilemeyeceğini belirleyecektir. Ancak koronavirüsü ortadan kaldırma çabası, uzun vadeli yok etme hedefiyle hiçbir şekilde uyumsuz değildir ve bu hedefin terk edilmesini gerektirmez.
Yok etme kavramı önemlidir ve mümkün olduğunca çok sayıda bulaşıcı hastalık için hedef olmalıdır. Donald R. Hopkins, “Hastalığın Yok Edilmesi” başlıklı 2013 tarihli etkileyici makalesinde, belirli bir patojeni yok etme yönünde bir strateji benimsemenin canlandırıcı etkisini vurguluyordu. Bilim insanlarının ve bilinçlendirilmiş bir kamuoyunun COVID-19 pandemisini sona erdirmek için küresel bir ortadan kaldırma stratejisi geliştirmesi durumunda, aynı etkiler dünya çapında hissedilecektir:
Yok etmeyi başaramamanın doğasında var olan riskler, başarılı bir yok etme kampanyasından süresiz olarak gelen faydalarla dengelenir. Yok etme kampanyalarının benzersiz gücü, amaçlarının üstün netliğinden, sağlık çalışanları arasında özveri ve fedakârlık uyandırma konusundaki benzersiz yeteneklerinden ve bağışçıları çekmesinden kaynaklanmaktadır; bunların tümü başarılı yok etmenin önündeki engellerin üstesinden gelmek için yeterlidir. Hastalık insidansının ve müdahale kapsamının yakından izlendiğine ve yok etme yönünde ilerleme kaydedildiğine dair kanıtlar, bu zorlu kampanyalar için ihtiyaç duyulan kaynakların güvence altına alınmasına yardımcı olabilir.
Pandemiyi sona erdirme mücadelesi, yalnızca epidemiyoloji, viroloji ve halk sağlığı ile ilgili diğer alanlarda özveriyle çalışan bilim insanlarının çabalarıyla başarıya ulaşmayacak. Onların asil çabaları, özellikle gerici güçlerin utanmadan cehalet, kafa karışıklığı ve boş inanç yaydığı bir dönemde kitlesel desteğe ihtiyaç duymaktadır.
WSWS’nin düzenlediği 24 Ekim internet semineri, hayat kurtarmak için mücadele eden bilim insanlarını, halk sağlığı uzmanlarını ve emekçileri bir araya getirecek. Yapılacak tartışma, pandemiyi sona erdirmek için etkili kitle eylemi için eğitmeyi, açıklamayı ve temel oluşturmayı amaçlayacak.
Uluslararası ölçekte tüm okurlarımızı bu etkinliğe bugün kaydolmaya, iş arkadaşlarınızı, dostlarınızı ve ailenizi davet etmeye ve etkinliği bu hafta sosyal medyada mümkün olduğunca geniş biçimde duyurmaya çağırıyoruz.