9 Kasım Çarşamba günü teknoloji sektöründe toplu işten çıkarmalar devam ederken ABD Merkez Bankası (Fed) tarafından teşvik edilen durgunlukla birlikte istihdam ve ücretlere yönelik sermaye saldırısı yoğunlaşarak finans ve konut sektörlerine yayıldı.

Facebook’un ana şirketi Meta Platforms, Inc. beklenen bir hamleyle Çarşamba sabahı erken saatlerde 11.000 kişiyi işten çıkardı. Meta CEO’su ve Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg çalışanlara gönderdiği bir mektupta “ekibin büyüklüğünü yüzde 13 oranında azaltmaya karar verdiklerini” ve “özellikle bundan etkilenenlerden özür dilediğini” yazdı.

Zuckerberg, COVID-19 krizi sırasında sosyal medya reklamlarında meydana gelen artışın, “birçok kişi” tarafından tahmin edilenin aksine “pandemiden sonra bile devam edecek kalıcı bir ivme” kazanmadığını söyledi. Bunun yerine, “makroekonomik gerileme” ve TikTok gibi diğer sosyal medya platformlarıyla artan rekabet nedeniyle “gelirimizin beklediğimizden çok daha düşük” olduğunu yazdı. “Bu konuda yanlış yaptım ve bunun sorumluluğunu üstleniyorum.”

Bu milyarderin hatasını kabul etmesine (mea culpa) rağmen (Zuckerberg’in kişisel net serveti duyurudan sonra 1,78 milyar dolar artarak 37,2 milyar dolara yükseldi) Zuckerberg Meta’nın “daha fazla sermaye verimliliği” sağlaması gerektiğini ve “verimliliği artırmak için ekipleri yeniden yapılandırdığını” vurguladı.

İşten çıkarmaların “son çare” olarak görüldüğü iddia edilse de, 2022’nin başından bu yana Meta hisselerine yaptıkları yatırımın yüzde 70’ini kaybeden Wall Street’in, Zuckerberg’den 87.000 kişilik işgücünün yüzde 20’sinin işten çıkarılması da dahil olmak üzere maliyetleri düşürmek için sert önlemler almasını talep ettiği açıktır.

Sektör genelinde toplu işten çıkarmaların yaşandığı ortamda, Meta’daki işten çıkarmaların etkisi, yeni iş bulmaya uğraşacak olan teknoloji çalışanları için yıkıcı olacaktır. Harvard’da işletme bölümünde profesör olan Sandra J. Sucher, New York Times’a verdiği demeçte, “Kuruluşlar içindeki bu ani yükseliş ve düşüş döngüleri inanılmaz derecede yıkıcıdır çünkü orada çalışan insanlar nerede olduklarını bilmediklerini hissederler,” dedi.

Eski çalışanlar, işten çıkarmalara ve 270 milyar dolarlık şirketin bunları gerçekleştirme biçimine duydukları tiksintiyi ifade etmek için sosyal medyayı kullandılar. Instagram’da ürün müdürü olarak çalışan Carlos Giffoni, LinkedIn’de “Uyandığımda Meta/Instagram tarafından işten çıkarıldığımı bir e-posta ile öğrendim,” diye yazdı.

Giffoni şöyle devam ediyordu: “Hiçbir uyarı yapılmadı. Yakın zamanda bir yönetici tarafından çalıştığım ekibin yüksek öncelikli olduğu ve etkilenmeyeceği söylenmişti. Şirket genelinde e-posta yoluyla işten çıkarmalar var. Çok şık. Sanırım artık yazmak için bolca vaktim olacak.”

İşten çıkarılanların Meta sistemlerine ve tesislerine erişimleri derhal engellendi. Bir yazılım mühendisliği yöneticisi olan Eric Triebe, LinkedIn’de ani işten çıkarma nedeniyle “kendimi Severance [TV dizisinin] bir bölümündeymişim gibi hissediyorum” şeklinde bir paylaşımda bulundu.

Triebe, “İK ile toplantı yok. İş arkadaşlarıyla vedalaşma yok. Görünüşe göre hiçbir temas kurulmadı ya da yöneticilerimle çıkarma gerekçesi konuşulmadı. Sadece soğuk, duygusuz bir e-posta geliyor ve siz uyanmadan fişiniz çekiliyor,” diyordu.

Çarşamba günü teyit edilen teknoloji sektöründeki diğer işten çıkarmalar arasında San Francisco’nun en büyük işverenlerinden biri olan Salesforce’tan 1000 kişinin işten çıkarılması ve Microsoft’un Ekim ayında yüzde 1 küçülmesi, yani yaklaşık 1000 kişiyi işten çıkarması da var.

TechCrunch Salı günü geç saatlerde Salesforce’taki işten çıkarmalarla ilgili olarak şunları yazdı: “Her ne kadar Twitter’ın geçen haftaki devasa işten çıkarmaları [3.700 işten çıkarma] ölçeğinde olmasa da bu, son birkaç aydır irili ufaklı şirketlerden duyduğumuz teknoloji sektöründeki işten çıkarmaların devamını ifade eden ve ses getiren bir başka duyuruydu. Şirketler uzun bir büyüme döneminin ardından kârlılığı hedefledikçe, bu durum daha da kötüleşiyor.”

Bu arada, yatırım bankaları Citigroup ve Barclays’in danışmanlık ve alım satım personelini işten çıkarmasıyla Çarşamba günü finans sektörünü de işten çıkarmalar vurdu. CNBC tarafından yapılan bir haberde, anonim kaynaklardan alınan bilgilere dayanılarak Citigroup’un “bu hafta yaklaşık 50 alım satım personelini işten çıkardığı” belirtildi. Bloomberg de Salı günü Citigroup’un yatırım bankacılığı biriminde “onlarca kişiyi” işten çıkardığını bildirdi.

CNBC ayrıca Londra merkezli Barclays’in “bu hafta bankacılık ve alım satım departmanlarında” 200 kişiyi işten çıkardığını ve Credit Suisse’in “dördüncü çeyrekte 2.700 çalışanı işten çıkardığını, 2025 yılına kadar da toplam 9.000 pozisyonu ortadan kaldıracağını” bildirdi.

Fed’in faiz oranlarını artırmasıyla konut sektörü ve onun mortgage kolu altüst oluyor. Tustin, Kaliforniya’da faaliyet gösteren New American Funding’de işten çıkarmalar başladı (240 kişi işten çıkarıldı) ve Calabasas Hills, Kaliforniya’da faaliyet gösteren Athas Capital Group (200 kişi) kapılarını kapatıyor. ABD İşçi İstatistikleri Bürosu’na göre, bağımsız mortgage bankaları Eylül ayında 8.200 kişiyi işten çıkardı.

Mortgage faiz oranlarının son 21 yılın en yüksek seviyesine ulaşmasıyla birlikte ABD’de kredi verme faaliyetleri hızla düştü. Çarşamba günü Seattle merkezli konut emlak komisyoncusu Redfin, işgücünün yüzde 13’üne denk gelen 862 çalışanını işten çıkardı.

Redfin CEO’su Glenn Kelman, Pasifik saatiyle sabah 5:45’te çalışanlara gönderdiği mektupta, “Yerel saatle sabah 8:00’de diğer departmanlardan ayrılmaları istenen kişileri aramaya başlayacağız ve işimiz bittiğinde diğer herkese bir e-posta göndereceğiz,” dedi. Kelman, 2023’teki konut piyasasının “2021’dekinden %30 daha küçük” olmasını beklediklerini söyledi.

Patheon Macro baş ekonomisti Ian Shepherdson Pazartesi günü Forbes’a verdiği demeçte, “Yakında tüm konut ekosisteminde işten çıkarmaların artacağı kesin,” dedi. Shepherdson ayrıca konut sektöründeki mücadelelerin, kamuoyunda iyi bilinen teknoloji sektöründeki işten çıkarmalara benzeyeceği konusunda da uyarıda bulundu.

Shepherdson sözlerini şöyle sürdürdü: “İşten çıkarmalar henüz artmıyor –ve ilk Covid şokundan sonra firmaların işe alımlarda ne kadar sorun yaşadığı göz önüne alındığında, insanları işten çıkarma hevesi önceki döngülere göre daha az– ancak bu durum muhtemelen önümüzdeki birkaç ay içinde değişecek.”

10 Kasım 2022