Google'ın ana şirketi Alphabet'in 12.000 kişiyi işten çıkaracağını duyurmasıyla birlikte, teknoloji sektöründeki işlere yönelik saldırı yeni bir seviyeye taşınmış oldu. Yeni yılın ilk üç haftasında teknoloji sektöründe işten çıkarılanların sayısı, 2022 yılında sektör genelinde işten çıkarılan 241.000'den fazla kişinin üçte birine şimdiden ulaşmış durumda.
Bu işten çıkarmaların çoğu ABD'de yoğunlaşmış olsa da, teknoloji çalışanlarına yönelik saldırı küresel niteliktedir. CEO Sundar Pichai, Cuma günü Google çalışanlarına gönderilen bir e-postada, işgücünün yüzde 6'sının işten çıkarılmasının işleri uluslararası düzeyde etkileyeceğini ve “Alphabet’i, ürün alanlarını, işlevleri, seviyeleri ve bölgeleri etkisine alacağını” yazdı.
Pichai ayrıca işten çıkarmaların “çalışanlarımızın ve rollerimizin bir şirket olarak en yüksek önceliklerimizle uyumlu olmasını sağlamak için” yapıldığını söyledi. Başka bir deyişle, mali oligarşinin talep ettiği gibi, Alphabet çalışanlarının işleri, 1,27 trilyon dolarlık küresel teknoloji holdinginin kârlılığını sağlamak için feda ediliyor.
Hiç kimse şirket seçkinlerinin istihdam ve yaşam standartlarına yönelik saldırısını ne kadar acımasızca sürdürdüğünü hafife almamalıdır. Pichai, “ABD'deki etkilenen çalışanlara ayrı bir e-posta gönderdik” diye yazarken, New York'taki işçiler Cuma sabahı işe geldiklerinde işten çıkarıldıklarını öğrendiklerini ve şirketin kurumsal ofislerine girişlerine izin verilmediğini bildirdi.
TrueUp tarafından tutulan Tech Layoff Tracker'a göre, Alphabet duyurusuyla birlikte bu yıl teknoloji sektöründe işten çıkarılanların sayısı 75.000'i aştı. 2023'te duyurulan diğer toplu işten çıkarmalar arasında Amazon (18.000 iş), Microsoft (10.000 iş), Salesforce (7.000 iş) ve Cloud Software Group (2.000 iş) yer alıyor.
Capital One'da 1.100, CoinBase'de 950, oyun şirketi Black Shark'ta 900 ve Crypto.com'da 800 olmak üzere 200'den fazla işten çıkarma, ortadan kaldırılan 50.000 işin bilançosunu oluşturuyor.
Teknolojide artan işten çıkarma dalgası hem şok edici hem de yıkıcı. Cuma günü New York Times'ta yayımlanan bir haberde şöyle deniyordu: “1981-2012 yılları arasında doğan Y kuşağı ve Z kuşağı, teknoloji kariyerlerine, işlerin iPhone satışları kadar hızlı arttığı on yıllık bir genişleme döneminde başladılar. ... Çok azı yaygın işten çıkarmalarla karşılaştı.”
Bu arada, tüm ekonomik sektörlerde işten çıkarılan işçilerin yeni iş bulmaları daha uzun sürüyor. ABD Çalışma Bakanlığı'na göre, üç buçuk ila altı aydır işsiz olan işçilerin sayısı Nisan ayında 526.000 iken Aralık ayında 826.000'e yükseldi.
Teknoloji sektöründeki işten çıkarmalar, egemen kurumların enflasyon krizini işçi sınıfının sırtına yüklemeye yönelik bilinçli bir politikasının öncüsüdür. Biden yönetimi ve Merkez Bankası (Fed) -uluslararası düzeyde kapitalist hükümetler ve merkez bankalarıyla birlikte- durgunluğu kışkırtmak, işsizliği arttırmak ve işçilerin artan hayat pahalılığına ayak uyduracak ücret artışı taleplerini geri püskürtmek için faiz oranlarını görülmemiş bir hızla yükseltiyor.
ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell, 10 Ocak'ta yaptığı bir konuşmada bu politikayı açıkça ifade etmiştir: “Enflasyon yüksekken fiyat istikrarını yeniden sağlamak, ekonomiyi yavaşlatmak için faiz oranlarını artırırken kısa vadede popüler olmayan önlemler gerektirebilir.”
Sıkı para politikası en çok teknoloji sektöründe hissediliyor. Çünkü sektör, artan borçlanma maliyetleri, çöken borsa değerleri ve genel ekonomik yavaşlamadan kaynaklanan iş hacmindeki azalmanın birleşik etkisi altında.
İşlere yönelik saldırının yanı sıra, teknoloji çalışanlarının koşullarına saldıran işyeri uygulamalarında da bir değişim yaşanıyor. Slack'in eski insan kaynakları müdürü Nadia Rawlinson, Pazar günü New York Times'ta yayımlanan “Mutlu Teknoloji Çalışanları Dönemi Bitti” başlıklı yorumunda şunları yazdı: “İşten çıkarmalar, yeni tek adamlık çağının bir parçası. Onlar yönetimin kontrolü çok fazla bıraktığı ve bunu geri alması gerektiğini düşünüyor.”
Teknoloji çalışanları işgücünün görece daha iyi durumda olan bir kesimi olarak görülse de, gerçek şu ki, kapitalizmin her sektörü gibi yüksek teknoloji endüstrisi de diğer sektörlerle aynı kâr sistemi yasalarına tabidir.
Rawlinson'un yazdığı gibi, “Yirmi yıldır yetenekleri ele geçirmek için mücadele eden üst düzey yöneticiler, bu dönemi, kendilerine hak sahibi bir çalışan nesli bırakan yılların yönetim hoşgörüsünü düzeltmek için kullanıyorlar.” Rawlinson'a göre uzaktan çalışma, WiFi tazminatı, yemek ödenekleri ve diğer teşviklerin bulunduğu günler geride kaldı ve “teknoloji şirketlerinin üst düzey yöneticileri artık büyümeden ziyade kârlılık için optimizasyon yapıyor; bazen de uzun süredir devam eden kurumsal inançlar pahasına.”
Rawlinson'a göre bu değişikliklerin arkasında, “hisse senetlerinde önemli pozisyonlar” alan ve “şirketlere maliyetleri düşürme, stratejik olmayan yatırımları azaltma ve özellikle Meta örneğinde olduğu gibi işgücünü agresif bir şekilde azaltma çağrısında bulunan” “aktivist yatırımcılar” var. İşten çıkarmaların ve çalışma koşullarına yönelik saldırıların, 2022'de kaybettikleri toplam 4 trilyon dolarlık hisse senedi değerini işçi sınıfından çıkarmak isteyen Wall Street milyarderleri tarafından talep edildiğine şüphe yok.
Bir Google çalışanının tweetlediği gibi, “Hayel edin. Bir şirkette 24 yıl 10 ay çalışıyorsunuz. 5 yıllık bir hisse senedi hak ediş çizelgesine sahip olan bu şirket, 25. yılınızda tamamen hak ediş yapıyor.... ve 25. yılınıza bir ay kala işten çıkarılıyorsunuz... ve sizi işten çıkaran şirket geçen yıl 198 milyar dolar kazanıyor. KAPİTALİZMDEN NEFRET EDİYORUM.”
Her sektörde şirket ve finans oligarşisi, kapitalizmin küresel krizinin bedelini işçi sınıfına ödetmek istiyor. Otomobil endüstrisinde, elektrikli araç üreticisi Rivian, yeniden yapılanma planının bir parçası olarak işgücünün yüzde 6'sını işten çıkardığını duyurdu. Elektrikli araç üreticisi Tesla da yakında işten çıkarmalarla birlikte işe alımların dondurulacağını duyurdu.
Aralık ayında Stellantis; Belvidere, Illinois'deki'deki Jeep motor fabrikasını süresiz olarak kapattığını ve 1.350 işçiyi işten çıkardığını duyurdu. Kısa bir süre sonra CEO Carlos Tavares, “değişken maliyetlerde yüksek enflasyon gördüğümüz sürece her yerde daha fazla işten çıkarma olacağı” tehdidinde bulundu. Bu çoktan başlamış durumda. Dundee, Michigan motor fabrikasındaki işçiler WSWS'ye 100'den fazla işçinin işten çıkarılacağını haber verdi.
İşten çıkarmalar Intel Corporation, Goldman Sachs, Bed Bath & Beyond ve BlackRock'ta da duyuruldu ve Washington Post'ta da bugünlerde işten çıkarmaların duyurulması bekleniyor.
Şirket yanlısı sendika aygıtı işten çıkarmalara karşı çıkmak için hiçbir şey yapmıyor. Yakın zamanda teknoloji işçilerini örgütlemek için harekete geçen Amerika İletişim İşçileri (CWA) sendikası, işten çıkarmaları kınayan bir tweet atmaktan başka bir şey yapmadı. Aslında CWA bürokrasisi on yıllardır telekom işçilerinin işlerinin azaltılması konusunda işbirliği yapıyor.
Sosyalist Eşitlik Partisi, her işyerinde işçiler tarafından demokratik olarak kontrol edilen ve şirket kârına değil işçi sınıfının ihtiyaçlarına kendini adamış taban komitelerinin geliştirilmesini savunmaktadır. Taban Komitelerinin Uluslararası İşçi İttifakı, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ve tüm dünyadaki işçilerin işlerine, yaşam standartlarına ve çalışma koşullarına yönelik saldırılara karşı mücadelelerini koordine etmek ve birleştirmek için kurulmuştur.
Bu, kapitalist sisteme karşı bir mücadeleyle bağlantılı olmalıdır. Google, Facebook, Twitter ve diğer teknoloji devleri internet üzerinde muazzam bir güce ve kontrole sahiptir. Bu şirketler kapitalist hükümetlerle derinden bütünleşmişlerdir ve özellikle Dünya Sosyalist Web Sitesi de dahil olmak üzere sol yayınlara yönelik devlet sansüründe işbirliği yapmışlardır.
Teknoloji endüstrisi artık Jeff Bezos, Bill Gates ve Elon Musk gibi milyarder özel mülk sahiplerinin eline bırakılamaz. Bunun yerine, bu tekeller, ekonomik yaşamın sosyalist yeniden örgütlenmesinin bir parçası olarak, kolektif olarak sahip olunan ve işçi sınıfı tarafından demokratik olarak kontrol edilen bir kamu hizmeti kurumlarına dönüştürülmelidir. Ancak bu şekilde endüstri bir bütün olarak toplumun yararına işletilebilir ve internete ve diğer kritik teknolojilere özgür, demokratik erişim sağlanabilir.