E-ticaret devi Amazon, Barselona’nın kuzeyindeki Martorelles’te bulunan lojistik merkezini kapatarak 800 kişiyi işten çıkarmaya hazırlanıyor. Ekim 2017’de açılan Martorelles’teki 30.000 metrekarelik tesis 22 Nisan’da kapanacak.
Bu karar, Amazon’un Ocak ayı başında dünya çapında 18.000 kişiyi işten çıkaracağını duyurmasının ardından geldi. Amazon CEO’su Andy Jassy şirketin haber sitesinde yayımlanan bir güncellemede, Kasım ayında açıklanan işten çıkarmalar da dahil olmak üzere “18.000’in biraz üzerinde bir istihdamı ortadan kaldırmayı planlıyoruz,” diye yazdı. Jassy, “işten çıkarılanların çoğunluğunun Amazon Mağazaları ve PXT organizasyonlarında olduğunu” söyledi.
Martorelles’in planlanan kapanışı, Google’ın ana şirketi Alphabet’in bu hafta başında ABD’de 12.000 kişiyi işten çıkaracağını duyurmasının ardından, teknoloji ve e-ticaret istihdamına yönelik küresel saldırının son halkası oldu.
Amazon, İspanya’da toplu işten çıkarma sürecinde işçileri masraf yapmadan işten çıkarmayı hedefliyor. Bunun için de işçilere, mevcut tesisten sırasıyla 100 ve 300 kilometre uzakta, Girona veya Zaragoza’da inşa edilecek yeni lojistik merkezlerine taşınma imkânı sunuyor. Amazon, Zaragoza’da açılacak yeni lojistik merkezine taşınmayı kabul eden işçilere toplu olarak 3.000 avro, Figueres’teki merkeze taşınanlara ise 1.500 avro teklif edecek.
Bu tür boş teklifler, işçileri aylık 1.000 avrodan biraz daha fazla bir ücret karşılığında çalışmak üzere mevcut ikametgâhlarını terk etmeye zorlayacak. Tek seferde yapılacak 1.500 ya da 3.000 avroluk ödemeler, bu taşınmayla ilgili barınma ve ulaşım masraflarını bile karşılamayacaktır. Dolayısıyla Amazon, maliyetlerden tasarruf etmek için çoğu işçinin gönüllü olarak istifa etmesini beklemektedir.
Amazon, transferi kabul etmeyen çalışanlara, yasal asgari süreyi önermektedir: azami 12 ay olmak üzere, çalışılan yıl başına 20 günlük tazminat.
Şirketteki yetkili sendika, iktidardaki Sosyalist Parti’ye (PSOE) yakın sosyal demokrat Genel İşçi Sendikası (UGT), bu politikayla aktif olarak işbirliği yapıyor. UGT bürokrasisi şirketin planlarını itirazsız kabul ediyor ve alaycı bir tavırla “tüm işçilerin transfer edileceği tahmin ediliyor” diyor. Ancak hemen kendileriyle çelişerek, “herkesin şirketin koşullarını kabul etmeyeceğini” kabul ediyorlar.
UGT sonuç olarak Martorelles Belediye Meclisi ve Katalan hükümetine, boş kalacak lojistik merkezinde istihdam yaratmanın yollarını aramaları için yalvarmanın ötesinde hiçbir şey yapmıyor.
Aksi yönde hayallere kapılanlar, Podemos’a bağlı CCOO sendikası ve UGT’nin, Nissan’ın Barselona’daki üç fabrikasını kapatan ve 23.000 kişiyi etkileyen bir anlaşmaya imza attığı son toplu işten çıkarma örneklerini incelemelidir. Bu olayda da sendikalar gönüllü işten çıkarmaları teşvik ederken, Nissan ayrıldıktan sonra bir “yeniden sanayileşme” planı vaat ettiler. Plan, işçilerin geçim kaynaklarını kurtarmayan, yalnızca işçi sınıfı muhalefetinin patlamasını önlemeyi amaçlayan tam bir sahtekârlıktı.
Deponun 22 Nisan’dan sonra farklı bir şirket mülkiyeti altında açık kalacağının garantisi yoktur.
UGT bürokrasisi yönetimin bir aracı olarak işlev görmektedir. Martorelles’teki tesisin kapatılması için Amazon ile birlikte çalışırken tesisin faaliyetlerinin taşınacağı Zaragoza’da, Amazon’un kararını memnuniyetle karşılamaktadır. Sendika yeni tesisin “Zaragoza’yı bir lojistik merkezi olarak, aynı zamanda çalışma koşulları ve iş mevzuatına uyum konusunda örnek bir yer olarak geliştireceğini” ifade etti.
Martorelles’teki işçiler tesisin kapatılmasını kabul etmediler. Öfke giderek artıyor. Pazar günü 500 işçi, sonraki eylemleri görüşmek üzere belediye binasında bir araya geldi. Tesisteki çalışma komitesinin UGT'li Başkanı Esther Rodríguez, Amazon ile “müzakerelere devam etmeleri” gerektiğini savunarak greve gitmenin tartışılmasını engelledi.
Rodríguez, geçen Perşembe günü yaptıkları ilk toplantının “sadece belgeleri teslim etmek için olduğunu” ve “müzakerelerin nasıl ilerleyeceğini görmek için” bugün yapılacak toplantıyı beklemek istediklerini belirtti. UGT Başkanı işçiler arasındaki atmosferin “çok gergin” olduğunu çünkü “şirketin teklif ettiği şeyin çerez parası” olduğunu itiraf etti. Bu nedenle işçilerin “eylem yapmaya istekli olduklarını” kabul eden Rodríguez, sonunda grev yaparlarsa, bunun 31 Ocak’ta olacağını ve 30 gün süreceğini söyledi.
Bu nedenle UGT, İspanya genelinde ve uluslararası alanda diğer Amazon işçilerinden izole edilen uzatılmış bir grevle, işyerleri kapatılması hedeflenen Martorelles işçilerini izole etmeye ve yıpratmaya hazırlanıyor. Bu işçiler sistematik olarak düşük ücretlere, güvencesiz çalışma koşullarına ve Amazon’un işçilerin yaşamları ve sağlıkları konusundaki mutlak kayıtsızlığına maruz kalmaktadır.
Bu durum Aralık 2021’de, kasırga uyarılarına rağmen Amazon’un çalışmayı durdurmayı reddetmesi nedeniyle Edwardsville, Illinois’deki sipariş karşılama merkezinde altı ABD’li işçinin hayatını kaybetmesiyle çarpıcı ve ölümcül bir hal almıştı. Ölen işçilerden birinin gönderdiği son kısa mesajda “Amazon gitmemize izin vermiyor,” yazıyordu.
UGT bürokrasisi, Amazon’un Katalonya’daki 7.000 işçisine (3.000’i İspanya’nın en büyük merkezi olan El Prat’taki merkezde çalışıyor) destek çağrısı yapma girişiminde dahi bulunmadı. Bask’ın Vizcaya eyaletindeki Trápaga lojistik merkezinde işçiler Ekim’den Aralık’a kadar güvencesizliğe ve çalışma koşullarına karşı ve daha yüksek ücretler için dört kez bir günlük greve gittiler. UGT gibi, Basklı ayrılıkçı sendikalar LAB ve ELA da diğer Amazon tesislerindeki işçilerle koordineli daha geniş bir seferberlik çağrısında bulunmayı reddetti.
Martorelles işçilerinin en iyi müttefikleri, İspanya’daki ve uluslararası alandaki meslektaşları ve öğretmenler, sağlık çalışanları, kabin ekipleri, hava trafik kontrolörleri de dâhil olmak üzere daha yüksek ücretler ve daha iyi çalışma koşulları için mücadeleye giren işçi kitleleridir.
Amazon yüz binlerce işçinin greve katıldığı Birleşik Krallık’ta, Doncaster, Hertfordshire ve Gourock’taki mağazalarını 1.300 işçiyi etkileyecek şekilde kapattığını duyurdu. Şirket Martorelles’de olduğu gibi, merkezleri kapatarak ve işçilere kabul edemeyecekleri transferler teklif ederek adı konmamış işten çıkarmalar gerçekleştirmeye çalışıyor.
Britanya’daki GMB sendikasının yetkililerinden Steve Garelick, Martorelles’te UGT’nin kendi içinde çelişen argümanlarını yeniden dile getirerek şunları söyledi: “Zor durumdaki Amazon çalışanlarının bir anda kalkıp kilometrelerce uzaktaki farklı bir sipariş karşılama merkezine taşınmaları beklenemez. Yerel işçiler, yaşadıkları yerden bu kadar uzakta görev alabilecek durumda olmayabilirler.”
Amazon’daki tesis kapanışları ve işten çıkarmalar münferit olaylar olmayıp, egemen sınıfın krizin maliyetini işçilerin sırtına yıkmaya yönelik küresel saldırısının bir parçasıdır. Bu saldırıyı durdurmak için, UGT ya da GMB gibi sendika bürokrasilerinin sınıf mücadelesine dayattığı dar milliyetçi çerçeveyi kırarak küresel bir yanıt vermek gerekmektedir.
İspanya’da, Birleşik Krallık’ta ve uluslararası alanda Amazon işçileri için ileriye giden yol, küresel olarak şirket genelinde ve daha geniş lojistik ve dağıtım sektöründe koordineli eylemlere öncülük edecek taban komitelerinin oluşturulmasından geçmektedir. Amazon, küresel mali statüsünü, depolarında diktatörlük koşullarını uygulamak için ulusal ve yerel hükümetlerle elverişli anlaşmalar yapmak için kullanıyor.
Amazon işçileri, en büyük küresel işgücünden biri olarak, işlerini ve çalışma koşullarını savunmak ve bankaların ve işverenlerin saldırılarına karşı mücadele etmek için kendi konumlarını bir kaldıraç olarak kullanmalıdır. Bu, hayat pahalılığına karşı gerçek bir maaş zammı yapılmasının; çalışma saatleri, iş yükü ve işçi güvenliği koşullarının düzenlenmesin ve hastalık maaşı, doğum izni ve emeklilik de dâhil olmak üzere tüm sosyal hakların güvence altına alınmasının tek yoludur.
Bu mücadeleye yardımcı olmak için Dünya Sosyalist Web Sitesi, dünyanın dört bir yanındaki işçileri bilgilendiren ve birbirine bağlayan Uluslararası Amazon İşçilerinin Sesi bültenini yayımlamaktadır. Bültene kaydolun ve bugün bizimle iletişime geçin.
25 Ocak 2023