Japonya Başbakanı Kişida’nın Washington’da ABD Başkanı Biden ile bir araya gelmesiyle birlikte, Japonya’nın ABD, Britanya ve Avustralya arasındaki AUKUS askeri paktına dahil olması için ortam hazırlanmış oldu. ABD’nin önemli bir müttefikinin AUKUS’a dahil edilmesi, Biden yönetiminin Asya Pasifik’te Çin’le savaş hazırlıklarını hızlandırmasının bir parçasıdır.

ABD’nin Tokyo Büyükelçisi Rahm Emanuel geçen hafta Japonya’nın AUKUS’un “ilk II. Ayak ortağı olmak üzere olduğunu” öne sürdü. Japon hükümetinin askeri ihracata yönelik kısıtlamaları hafifletme kararını takdirle karşılayan Emanuel, bunun “Japonya’da küresel sorunlara yönelik çözümün bir parçası olacak bir sanayi kapasitesinin önünü açtığını” söyledi.

Britanya, Avustralya ve ABD savunma bakanları dün yaptıkları bir açıklamayla Japonya’yı AUKUS’un II. Ayak’ına dâhil etmeyi değerlendireceklerini duyurdular. Bu, yapay zeka ve kuantum hesaplamalarından denizaltı yetenekleri ve hipersonik silahlara kadar yüksek teknolojili askeri sistemlerin ortak araştırma ve geliştirilmesini içeriyor.

Bakanlar, “Japonya’nın güçlü yönlerini ve her üç ülkeyle olan yakın ikili savunma ortaklıklarını göz önünde bulundurarak, AUKUS II. Ayak gelişmiş kabiliyet projelerinde Japonya ile işbirliği yapmayı değerlendiriyoruz,” dediler. Açıklama Japonya’nın bu sürece ne zaman ve nasıl dâhil olacağına dair bir işarete yer vermezken, Kişida ve Biden’ın süreci resmen başlatmaları için bir çerçeve oluşturuyor.

İlk olarak 2021’de duyurulan AUKUS paktı, ABD, Britanya ve Avustralya arasında, Japonya’ya karşı savaşmış ancak şimdi Çin ile çatışmaya hazırlanan İkinci Dünya Savaşı ittifakını yeniden canlandırıyor. Avustralya’ya, yaklaşık 368 milyar dolar maliyetle, nükleer güçle çalışan denizaltıların yanı sıra hipersonik füzeler ve yüksek teknolojili araştırma ve geliştirme sağlanması, AUKUS’un kilit unsurlarıdır.

AUKUS’un resmiyeti daha çok Avustralya ve Birleşik Krallık’ı Çin’le savaş için merkezi bir komutaya katma niteliği taşımaktadır. Britanya ve Avustralya halihazırda ABD müttefikidir ve Kanada ve Yeni Zelanda ile birlikte ABD ile en üst düzey istihbarat paylaşım ağı olan “Beş Göz”ün üyeleridir.

Japonya’nın AUKUS 2. Aşama projelerine dahil edilmesi, bir AUKUS ortağı olarak tam entegrasyonunun önünü açmaktadır. Kısa vadede bu ihtimal dışı bırakıldı. Bununla birlikte, dünyanın en büyük dördüncü ekonomisi olan, önemli ve hızla genişleyen bir orduya sahip Japonya’nın katılımı açıkça Çin karşıtı paktı güçlendirmeyi amaçlıyor. Japonya halihazırda ABD, Avustralya ve Hindistan’la birlikte bir yarı ittifak olan Dörtlü Güvenlik Diyaloğu’nun bir parçasıdır.

Financial Times’ın haberine göre Avustralya, Britanya ve ABD’nin siyasi ve askeri kurumlarının bir kısmı Japonya’nın AUKUS’a dâhil edilmesi konusundaki, özellikle de Tokyo ile son derece hassas istihbarat paylaşımı konusundaki endişelerini gerekçe göstererek, çekincelerini dile getirdiler. Ancak Biden yönetimi Japonya’nın dâhil edilmesi için baskı yaptı.

ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Kurt Campbell, AUKUS’un Japonya ile genişletilmesini saldırgan bir şekilde destekliyor. Geçtiğimiz hafta Washington’daki CNAS düşünce kuruluşunda konuşan Campbell, “Japonya [hassas sırları korumak için] bu adımlardan bazılarını attı ama hepsini değil,” dedi.

Campbell ayrıca AUKUS’un Çin ile savaşı hedeflediğini de açıkça dile getirdi. Avustralya İşçi Partisi hükümeti nükleer denizaltılarının kullanımını Canberra’nın belirleyeceği konusunda ısrar ederken, Campbell Avustralya, Britanya ve ABD denizaltılarının “uzak mesafelerden konvansiyonel mühimmat gönderebilecek yakın koordinasyon içinde çalışmasının” faydalarını övdü.

Campbell, “Bunların, boğazlar bölgesindeki durumlar da dâhil olmak üzere çeşitli senaryolarda muazzam etkileri var,” diye ekledi. Bu Tayvan Boğazı’nda Çin ile savaşa açık bir göndermedir. Biden yönetimi, Taipei’ye silah satışını arttırarak ve adayı Çin’in bir parçası olarak tanıyan Tek Çin politikasını yırtıp atarak Pekin’i Tayvan konusunda kasıtlı olarak bir çatışmaya kışkırtıyor.

Çin’e karşı hızlanan savaş yönelimi, küresel olarak gelişen daha geniş bir çatışmanın parçasıdır. Britanya ve Avustralya halihazırda ABD-NATO’nun Ukrayna’da Rusya’ya karşı yürüttüğü savaşa dâhil olmuş durumdalar ve ABD ile birlikte İsrail’in Gazze’deki soykırım savaşına tam destek veriyorlar. Son on yıldır Hint-Pasifik bölgesinde askeri güç ve ittifaklar kuran ABD emperyalizmi, küresel hegemonyasını her ne pahasına olursa olsun sürdürmeye kararlıdır ve Çin’i bu hedefin önündeki başlıca engel olarak görmektedir.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in ittifakın 75. yıldönümü nedeniyle geçen hafta düzenlenen NATO zirvesinde yaptığı açıklamalar, NATO’nun dünya çapında çatışmalara hazırlandığını göstermektedir. Stoltenberg “Güvenliğimizin bölgesel değil küresel olduğunu biliyoruz,” dedi ve ekledi: “Ukrayna’daki savaş bunu açıkça göstermektedir. Rusya’nın Asya’daki dostları saldırı savaşını sürdürmesinde hayati önem taşıyor. Çin Rusya’nın savaş ekonomisini destekliyor... Kuzey Kore ve İran önemli miktarda silah ve mühimmat sağlıyor.”

Kuruluşundan bu yana AUKUS’a karşı çıkan Pekin, bu son açık tehdide ölçülü bir dille tepki gösterdi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, Pekin’in Japonya’nın AUKUS’a katılmasından “ciddi endişe” duyduğunu söyledi. “İlgili ülkelerin özel gruplaşmalar oluşturmasına ve blok çatışmalarını körüklemesine karşı çıkıyoruz.”

Japonya’nın 1930’larda Çin’i istilasına ve İkinci Dünya Savaşı’nın Pasifik’te yol açtığı ölüm ve yıkıma üstü kapalı bir şekilde atıfta bulunan Mao şunları ekledi: “Japonya’nın tarihten ciddiyetle ders çıkarması ve askeri ve güvenlik konularında ihtiyatlı davranması gerekiyor.” Japon ordusu Çin’de milyonlarca sivilin ölümünden ve Nankin katliamı gibi korkunç zulümlerden sorumluydu.

Kişida’nın Washington ziyareti, ABD önderliğinde Çin’e karşı savaşa giden yolda önemli bir adım olacak. Biden ile yaptığı görüşme sadece Japonya’nın AUKUS’a entegrasyonunu duyurmakla kalmıyor, aynı zamanda ABD-Japonya Güvenlik Antlaşması’nın 1960’taki başlangıcından bu yana en büyük güncellemesini de içeriyor. Financial Times’ta önceki hafta yayımlanan bir makaleye göre bu güncelleme “iki ülke arasındaki operasyonel planlama ve tatbikatları güçlendirmek için Japonya’daki ABD askeri komutanlığını yeniden yapılandıracak.”

Daha yakın ortak operasyonel planlama ve tatbikatlar modern, yüksek teknolojili bir savaş için gerekli hazırlıklardır. Japonya genelinde ABD’nin yaklaşık 55.000 personelinin görev yaptığı ve ordunun tüm kollarını -Kara, Hava, Deniz Kuvvetleri ve Deniz Piyadeleri- kapsayan daimi askeri üsleri bulunmaktadır. En büyük yoğunluk, Japonya’nın ada zincirinin en güneyinde, hem Tayvan’a hem de Çin anakarasına doğrudan komşu olan Okinawa’dadır.

New York Times’ın haberine göre Biden ve Kişida’nın Japonya’nın ABD’ye askeri ihracatını incelemek üzere ortak bir savunma konseyi kurma konusunu ele almaları bekleniyor. Ek Patriot füze sistemleri, seyir füzeleri ve savaş pilotlarını eğitmek için kullanılan jetler de buna dahildir. Washington ayrıca bölgeden ayrılmak zorunda kalmamaları için ABD Donanması’na ait savaş gemilerinin tamir ve bakımı konusunda da yardım istiyor.

Biden ve Kişida Çarşamba günü bir araya geldikten sonra Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr. ile bir zirve gerçekleştirecekler. Güney Çin Denizi’nde denizcilik işbirliğini arttırmak şeklinde lanse edilen zirve, Manila ile Pekin arasında başta İkinci Thomas Sığlığı’nın kontrolü olmak üzere toprak anlaşmazlıkları nedeniyle tırmanan gerilimin ortasında Çin’i de hedef alıyor. Financial Times’a göre Biden, ABD-Filipinler Karşılıklı Savunma Antlaşması’nın küçük resif üzerindeki herhangi bir çatışmada geçerli olduğu konusunda Çin’i uyararak gerilimi büyük ölçüde artırmayı amaçlıyor.

Biden yönetimi Çin ile gerilimi tırmandırıp askeri kuşatmasını sıkılaştırırken ve açıkça savaşa hazırlanırken, ABD’nin Asya’daki askeri müttefikleriyle yaptığı toplantılar giderek savaş zirveleri niteliği kazanıyor.

8 Nisan 2024