[මෙය Mass demonstrations spread worldwide as food, gas costs spiral යන මැයෙන් 2022 අප්‍රේල් 16 වැනි දින පල වූ ඉදිරිදර්ශනයේ පරිවර්තනයයි.]
යුක්‍රේනය තුල රුසියාවට එරෙහි එක්සත් ජනපද/නේටෝ යුද්ධය විසින් අවුලුවාලන ලද ජීවන වියදම දරාගත නොහැකි ලෙස ඉහල යාම, ලෝකය පුරා කම්කරු පන්ති විරෝධතාවල දැවැන්ත රැල්ලක් නිර්මානය කර තිබේ. මිලියන 20 ක ජනතාවක් මරා දැමූ වසංගතයකට දෙවසරක් ගත වී ඇති අතර එය තව තවත් වර්ධනය වෙමින් තිබේ, ලොව පුරා කෑම මේස සහ සාප්පු මහල් මත ගොඩනැගුනු සමාජ කෝපය උනු වී දැන් වීදිවලට උතුරා යමින් තිබේ. සියලුම ජාතික, වාර්ගික සහ භාෂාමය පසුබිම්වල ජනතාව එකම නිගමනයකට එලැඹ තිබේ: පැරනි ආකාරයෙන් ජීවිතය ඉදිරියට යා නොහැක.
රුසියාව යුක්‍රේනය ආක්‍රමනය කිරීමෙන් දින පනහකට පසු දැන් සෑම මහාද්වීපයක ම විරෝධතා පැන නැගී ඇත. විරෝධතාකරුවෝ හදිසි අවස්ථා නොතකමින් ප්‍රමානයෙන් සහ තීව්‍රතාවයෙන් වැඩෙන බලමුලු ගැන්වීම් සමඟ පොලිස් මර්දනයට ප්‍රතිචාර දක්වයි. පේරු, සුඩානය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ඇරඹුනු විරෝධතා අඛන්ඩව පවතිනවා පමනක් නොව, දැන් අධික ජනාකීර්න සහ නාගරික රටවලට ව්‍යාප්ත වෙමින් පවතී. වර්තමාන යුද අර්බුදය සැලසුම් කල ප්රධාන අධිරාජ්‍යවාදී රටවල ආන්ඩු ම, වෘත්තීය සමිති නිලධරයන්ගේ මංමුලා සහගත බාධා කිරීම් මධ්‍යයේ ම වැඩෙන වැඩ වර්ජන ව්‍යාපාරවලට මුහුන දී සිටියි.
මෑත දිනවල, ඉරානයේ නාගරික කම්කරුවන්, රජයේ සේවකයින්, තෙල් කම්කරුවන්, විදුලි සංදේශ කම්කරුවන් සහ ගුරුවරුන්, වැටුප් හා විශ්‍රාම වැටුප් දැවැන්ත ලෙස වැඩි කරන ලෙස ඉල්ලමින් වැඩ නැවැත්වූහ. ආර්ථික විද්‍යාඥ ඊබ්‍රාහිම් රසාකි ෂාරා පුවත්පතට පැවසුවේ, “එදිනෙදා සමාජයට එහි සියලු ගැටලු ඉවසා දරා ගැනීමේ හැකියාව අඩු වෙමින් පවතින” බවත් ඉරානය “තීරනාත්මක ජීවන තත්වයන් සම්බන්ධයෙන් මහජන පිපිරීමක්” අත්දකිමින් සිටින බවත්ය.
ජනගහනය අනුව ලොව හතරවන විශාලත ම රට වන ඉන්දුනීසියාවේ, ආහාර පිසීමේ තෙල් මිල ඉහල යාම සහ තවත් වාරයක් සඳහා තම තනතුරේ රැඳී සිටීමට අදහස් කරන බව ජනාධිපති ජෝකෝ විඩෝඩෝ විසින් මෑතක දී කරන ලද නිවේදනය සම්බන්ධයෙන් පසුගිය සතියේ විශාල ශිෂ්‍ය පෙලපාලි පුපුරා ගියේ ය. ජකර්තා, දකුනු සුලවේසි, බටහිර ජාවා සහ අනෙකුත් ප්‍රදේශවල පෙලපාලිකරුවන් ම්ලේච්ඡ පොලිස් මර්දනයට මුහුන දුන් අතර, එක් විරෝධතාකරුවෙකු ජීවිත තර්ජනාත්මක තුවාල වලට ගොදුරු විය.
පකිස්ථානයේ මිල ඉහල යාමට එරෙහි විරෝධතා පිලිබඳ ව පාලක පන්තිය තුල ඇති උත්සුකයන්, අගමැති ඉම්රාන් ඛාන් මෑත දී පාර්ලිමේන්තුව විසින් බලයෙන් පහ කරනු ලැබීමේ කේන්ද්‍රීය කාරනයයි. ද ඩිප්ලොමැට් බ්‍රහස්පතින්දා ලියා ඇත්තේ ආහාර මිල පසුගිය වසරට වඩා සියයට 15 කින් වැඩි වී ඇති බවත්, ශ්‍රී ලංකාව සහ පේරු මෙන්, “පකිස්තානය දේශපාලන අස්ථාවරත්වයේ නවත ම ගොදුර' වී ඇති බවත් ය. 'භාන්ඩ හා මූල්‍ය වෙලඳපොලවල භීතිය; ගෝලීය උද්ධමනය ඉහල යාම, ආහාර මිල ඉහල යාම සහ විශේෂයෙන්ම නැගී එන වෙලඳපොල ඇති රටවල විරෝධතාවල වැඩිවීමක් පෙන්නුම් කරන්නේ මෙම ක්‍රියාවලිය පකිස්ථානයට හෝ ශ්‍රී ලංකාවට පමනක් සීමා නොවන බවයි.'
රුසියානු සහ යුක්‍රේන අපනයන පහත වැටීමෙන් සාපේක්ෂ වශයෙන් ආරක්ෂා වී ඇතැයි වරක් සිතූ කලාපයක් වූ ලතින් ඇමරිකාවේ, ට්‍රක් රථ වර්ජනයක් හේතුවෙන් රටේ ධාන්‍ය අපනයනයට බාධා වී ඇති හෙයින් පසුගිය සතියේ ආර්ජන්ටිනාවේ බුවනෝස් අයර්ස් හි මහා පෙලපාලියක් පැවැත්විනි. වාර්ෂික උද්ධමනය සියයට 55 දක්වා ඉහල යාමත්, මාර්තු මාසයේ සිට අප්‍රේල් වන විට උද්ධමනය සියයට 6.7 දක්වා ඉහල යාමත්, 'දේශීය මුදලේ මිලදී ගැනීමේ ශක්තිය අහිමි වීමත් සමග වීදිවල ගැටුම් වර්ධනය වෙමින් පවතින' බව එල් පයිස් බ්‍රහස්පතින්දා සඳහන් කලේය.
ට්‍රක් රථ, කුලී රථ රියදුරන්ගේ සහ බස් රථ රියදුරන්ගේ වැඩ වර්ජනයක් නිසා පසුගිය සතියේ හොන්ඩුරාස් වසා දැමූ අතර, ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන් සියොමාරා කැස්ට්‍රෝ ආන්ඩුව කම්කරු පන්තියේ මගීන් සඳහා ගාස්තු ඉහල දැමීය.
ලෝක අධිරාජ්‍යවාදයේ මධ්‍යස්ථානවල ද සමාජ අසහනය වර්ධනය වෙමින් පවතී. උද්ධමනය සියයට 8 ක වාර්ෂික අනුපාතයක් දක්වා ඉහල ගොස් ඇති එක්සත් ජනපදයේ, නිව් යෝර්ක් නගරයේ සුඛෝපභෝගී මහල් නිවාසවල දොරටු ආරක්ෂක නිලධාරීන් 30,000 ක් බ්‍රහස්පතින්දා වැඩවර්ජනයකට එලඹුනි. විරෝධයේ මෙම බලගතු සංඥාව පැමිනෙන්නේ, තීරනාත්මක කර්මාන්තවල සිටින සිය දහස් ගනනක් කම්කරුවන් සඳහා වන කොන්ත්‍රාත්තු ඉදිරි සතිවලදී කල් ඉකුත් වීමට නියමිතව තිබෙන බැවිනි.
එක්සත් රාජධානියේ, ද ගාඩියන් පසුගිය සතියේ කතුවැකියක අනතුරු ඇඟවූයේ, “එක්සත් රාජධානියේ ජනතාව දශක ගනනාවක් තිස්සේ දැක නැති සමාජ හා ආර්ථික අර්බුදයකට ලිස්සා යමින් පවතී. මෙම සරත් සෘතුව වන විට ගෘහස්ථ ඉන්ධන බිල්පත් පවුම් 2,400 දක්වා ඉහල යනු ඇත. සිල්ලර බඩු මිල ද ඉහල යමින් පවතී. එක්සත් රාජධානියේ උද්ධමනය පසුගිය මාසයේ සියයට 7 කින් ඉහල ගිය අතර එය 1992 න් පසු ඉහල ම අනුපාතයයි.” යනුවෙනි.
'එක් ප්‍රක්ෂේපනයක් අනුව, බ්‍රිතාන්‍යයන් තිදෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකුට – මිලියන 23.5 ක ජනතාවකට – මේ වසරේ ජීවන වියදම දැරීමට නොහැකි වනු ඇත.' යනුවෙන් ගාඩියන් වැඩිදුර සඳහන් කලේ ය.
සෑම රටකම, වර්ජකයින් සහ විරෝධතාකරුවන් සටන් කරන්නේ ජීවිතය හා මරනය සම්බන්ධ කාරනයක් වෙනුවෙනි. පසුගිය වසරේ සිට ගෝලීය ආහාර මිල ගනන් සියයට 34 කින් ඉහල ගොස් ඇත. රුසියාව විසින් යුක්‍රේනය ආක්‍රමනය කිරීම ම්ලේච්ඡ සහ සාහසික ය. නමුත්, බිලියන ගනනකට විවිධ මට්ටම්වල හදිසිභාවයකින් සාගින්නෙන් පෙලීමට බල කරන යුද්ධය දිග්ගැස්සෙන විට නේටෝ ආන්ඩු සහ ඔවුන්ගේ සංගත මාධ්‍ය ප්‍රචාරකයින්ගේ කිඹුල් කඳුලු විශ්වාස කල හැක්කේ කාටද?
දුප්පත් බටහිර සහ නැගෙනහිර අප්‍රිකාවේ මිලියන ගනනක් සාගතයට මුහුන දෙති. මැද පෙරදිග සහ උතුරු අප්‍රිකාවේ දැනටමත් අඩු ආහාර සංචිත සති කිහිපයකින් සිඳී යනු ඇත. මේ සියල්ල පසුගිය වසර 30 ක එක්සත් ජනපද යුද්ධවල බලපෑමෙන් විනාශයට පත් වූ කලාප වේ. යුක්‍රේනයේ යුද්ධය වසන්ත අස්වැන්න දක්වා ඇදී යන විට, බිලියන ගනනක් ජනයා පෝෂනය කල හැකි ගොවිබිම් පුරන් වනු ඇත. ඉදිරි මාසවල දී, රුසියාවෙන් සහ බෙලරුසියාවෙන් පොහොර අපනයන කප්පාදු කිරීම, ගෝලීය ප්රධාන බෝග අස්වැන්න අඩකින් අඩු කරනු ඇත.
පසුගිය සතියේ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ගෝලීය කම්කරු පන්තියේ මතුව එන නැගී සිටීම පිලිබඳ දැඩි අනතුරු ඇඟවීමක් පල කලේය. “ආහාර, බලශක්ති සහ මූල්‍ය පද්ධතිය කෙරෙහි යුක්‍රේන යුද්ධයේ ගෝලීය බලපෑම” යන මාතෘකාවෙන් යුත් ලේඛනයේ සඳහන් වන්නේ, “යුක්‍රේනයේ යුද්ධය, එහි සෑම මානයකින්ම, දැනටමත් කොවිඩ්-19 සහ දේශගුන විපර්යාසයෙන් බැට කන ලෝක ආර්ථිකයකට, විශේෂයෙන් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලට නාටකාකාර බලපෑම් සමඟ භයානක විනාශකාරී බලපෑම් ඇති කරන බවයි.'
සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල ආන්ඩුවලින් සියයට 60 ක් ලෝකයේ බැංකුවලට සහ සංගතවලට දැඩි ලෙස නය වී ඇති බවටත්, මිල ඉහල යාමෙන් පීඩාවට පත් වූවන්ට සහනාධාර ලබා දීමට ඔවුන්ට නොහැකි වනු ඇති බවටත් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය අනතුරු ඇඟවීය. මෑත විරෝධතාවල පුපුරන සුලුබවෙහි තවත් ප්රධාන සාධකයක් වන්නේ, කම්කරු පන්තිය මත “මහා සමාජීය හා ආර්ථික කැලලක්” ඇති කර ඇති කොරෝනා වෛරස් වසංගතයේ විනාශකාරී බලපෑම බව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය පිලිගත්තේය.
දැන් මතුවෙමින් පවතින දෙය, සමාජ අතෘප්තියේ “සම්පූර්න කුනාටුවක්” බව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ලිවීය: “කොවිඩ්-19 හි බලපෑම් හේතුවෙන් දැනටමත් ඉහල මට්ටමේ සමාජ ආර්ථික ආතතියක් පවතින පරිසරයක, ආහාර මිල ඉහල යාම සමාජ නොසන්සුන්තාවයන්ට තර්ජනය කරයි.'
ධනේශ්වර පාලනයේ ප්රධාන ආයතනවල මෙම නොසන්සුන් ප‍්‍රකාශ පෙන්නුම් කරන්නේ, වැඩෙන ගෘහස්ථ ආතතීන්ගෙන් ඉවතට හැරීම සඳහා යුද්ධය භාවිතා කිරීමට අධිරාජ්‍යවාදී ආන්ඩු දරන උත්සාහය අසාර්ථක වී ඇති බවයි. ඊට පටහැනි ව, ලෝක යුද්ධයට උත්සන්න වන ධාවනය, සමාජ පිපිරීම් නිෂ්පාදනය කරයි.
ලෝකය පුරා ස්වයංසිද්ධ විරෝධතා පුපුරා යාම ලෝක ධනේශ්වර පද්ධතියේ දැවැන්ත අර්බුදය විසින් නිෂ්පාදනය කරන ලද වෛෂයික ක්‍රියාවලියකි. මෙම වෛෂයික ක්‍රියාවලිය සමාජවාදය සඳහා සවිඥානික ව්‍යාපාරයක් බවට පරිවර්තනය කිරීම, හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුව විප්ලවවාදී නායකත්වය ගොඩනැගීම පිලිබඳ ප්‍රශ්නයකි.
හජාජාක, එහි අනුබද්ධ සමාජවාදී සමානතා පක්ෂ, සමාජ සමානතාව සඳහා ජාත්‍යන්තර තරුනයෝ සහ ශිෂ්‍යයෝ සහ ක්‍රියාකාරී කමිටුවල ජාත්‍යන්තර කම්කරු සන්ධානය, ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තික සහයෝගීතාවයේ දිනය වන මැයි 1 වන දින ඔන්ලයින් රැලියක් පවත්වයි.