Eski Başkan Donald Trump’ın 20 yaşındaki amatör bir tetikçi tarafından neredeyse öldürülüyor olmasının üzerinden bir haftadan fazla geçmesine rağmen, silahlı saldırının gerçekleştiği Pensilvanya Butler’daki kampanya mitingindeki güvenlik zafiyetiyle ilgili cevaplanmamış pek çok soru var.
Silahlı saldırıda miting izleyicilerinden bir kişi ölmüş, iki kişi de ağır yaralanmıştı. Eski Beyaz Saray doktoru ve şimdi Kongre üyesi olan Ronny Jackson’a göre, Trump’ın kendisi de “2 cm’lik” bir kurşun yarası aldı. Silahlı saldırganın Allegheny County Community College’den yeni mezun olan ve yerel bir huzurevinde çalışan Thomas Matthew Crooks olduğu tespit edildi.
Bu yazı yazıldığı sırada yetkililer ya da aile üyeleri tarafından herhangi bir siyasi motivasyon öne sürülmemişti. Polis tarafından cep telefonunda yapılan aramada Trump ve Biden, Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson ve Temsilciler Meclisi Azınlık Lideri Hakeem Jeffries’in yanı sıra Adalet Bakanı Merrick Garland ve FBI Direktörü Christopher Wray’in görüntüleri bulundu. Crooks, Trump’ın Butler, Pensilvanya’daki mitingine kayıt yaptırmanın yanı sıra, Trump’ın gelecekteki etkinliklerinin ve Demokratik Parti Kurultayı’nın tarihlerini de araştırmış.
Geçtiğimiz hafta, İç Güvenlik Bakanlığı’na bağlı çeşitli kurumlardan biri olan ABD Gizli Servisi tarafından, saldırganın polis ve mitinge gelenler tarafından saatler önce bir tehdit olarak tanımlanmasına rağmen nasıl olup da bir tüfekle çatıya tırmanıp Trump’ı nispeten kısa bir mesafeden vurabildiğine dair makul bir açıklama yapılmadı.
Gizli Servis Direktörü Kimberly A. Cheatle Pazartesi günü ABC’ye verdiği bir mülakatta, Crooks’un Trump’ı engelsiz bir şekilde görebildiği binanın çatısını ajanların emniyete almama gerekçesini şöyle anlattı: “özellikle bu binanın en yüksek noktasında eğimli bir çatı var ve bu nedenle, bilirsiniz, orada dikkate alınması gereken bir güvenlik faktörü var, eğimli bir çatıya birini koymak istemeyiz.”
Cheatle, kongre toplantılarında, televizyon röportajlarında ve hatta Cumhuriyetçi Parti Kurultayı’nda yoğun bir incelemeyle karşı karşıya kaldı. Aralarında Meclis Başkanı Johnson ve Senato Azınlık Lideri Mitch McConnell’ın da bulunduğu onlarca Cumhuriyetçi Cheatle’ı istifaya çağırdı.
Cheatle, teşkilatı bir önceki direktör James M. Murray’den devralmıştı. Murray, Trump’ın başarısız darbesinin ardından Gizli Servis ajanlarının cep telefonlarındaki kısa mesajların temizlenmesine nezaret etmişti.
Cheatle 1990’larda Gizli Servis’te çalışmaya başladı. Teşkilatın internet sitesindeki biyografisine göre Detroit’te mali suçlar konusunda uzmanlaştı. Detroit’te geçirdiği beş yılın ardından Washington D.C.’ye tayin oldu ve burada dönemin Başkan Yardımcısı Dick Cheney’nin koruma ekibinde çalışmak üzere görevlendirildi. Cheatle, 11 Eylül 2001’de uçaklar Dünya Ticaret Merkezi ve Pentagon’a çarparken Cheney’e bir sığınağa kadar eşlik eden ajanlardan biriydi.
Cheatle ayrıca Obama döneminde başkan yardımcısı olan Biden’ın güvenlik ekibinde de çalışmıştı. Biden, 2022’de teşkilatın direktörü olarak atandığını duyuran bir açıklamada, kendisinin ve Jill Biden’ın “onun muhakemesine ve danışmanlığına güven duyduklarını” yazdı ve şunları ekledi: Kendisine güvenim tamdır ve onunla çalışmayı dört gözle bekliyorum.”
Kongre’nin sorgusuyla karşı karşıya kalan Cheatle’ın Pazartesi günü Temsilciler Meclisi Gözetim ve Hesap Verebilirlik Komitesi’nin karşısına çıkması bekleniyor.
Pazar sabahı Face the Nation’da duruşmayla ilgili ön bilgi veren Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi Başkanı Mike Turner, Cheatle’ın istifa etmesi talebini yineleyerek “başarısızlıklar kesinlikle aşırı derecede ve inanılmaz,” dedi.
Turner, kurum tarafından bu hafta başında milletvekillerine sunulan bir zaman çizelgesine göre, Gizli Servis’in Trump sahneye çıkmadan dokuz dakika önce “özel bir tehditten” haberdar olduğunu söyledi. Gizli Servis tarafından sağlanan aynı zaman çizelgesine atıfta bulunan Turner, teşkilatın karşı keskin nişancılarının Trump vurulana kadar suikastçıya ateş etmediklerini söyledi.
Turner, “Başarısızlıklarının her yönü, Donald Trump’ı vurma fırsatı vermeye kadar gidiyor,” dedi.
Turner, Trump’ın kampanya yetkililerinin daha önce daha fazla güvenlik talep ettiklerini ve bu taleplerinin teşkilat tarafından geri çevrildiğini söyledi. Basında çıkan haberler de bunu doğrularken Butler, Pensilvanya’daki mitingde böyle bir durumun söz konusu olmadığı söylendi.
Teşkilat sözcüsü Anthony Guglielmi daha önce Trump’ın kampanya ekibinin ek güvenlik taleplerinin teşkilat tarafından reddedildiği iddiasını kesin bir dille yalanlamıştı. Ancak Washington Post’un ayrıntılı soruları üzerine Guglielmi hafta sonu teşkilat merkezinin “Trump’ın ekibinden gelen bazı ek güvenlik taleplerini reddetmiş olabileceğini ve söz konusu etkileşimi daha iyi anlayabilmek için belgeleri incelediğini” doğruladı.
Pazar günü milletvekili Brendan Boyle (Pensilvanya) Cheatle’ı istifaya çağıran ilk Demokrat oldu. Bütçe Komitesi’nin en kıdemli üyesi yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ortaya çıkan kanıtlar kabul edilemez operasyonel başarısızlıklar olduğunu göstermiştir. Direktör Cheatle’ın görevinde kalmayı tercih etmesi halinde Birleşik Devletler Gizli Servisi’nin liderliğine güvenim kalmayacaktır.”
19 Temmuz’da Wall Street Journal, Crooks’un Trump’ın mitinginin yapıldığı gün Butler Farm Show alanı üzerinde bir dron uçurabildiğini ilk kez bildirdi. Gazete, kolluk kuvvetlerinin dronun önceden programlanmış bir rotada uçtuğunu doğruladığını ve bunun, Crooks’un daha önce alanda istihbarat topladığına işaret ettiğini belirtti.
Wall Street Journal, Crooks’un mitinge ilk olarak 7 Temmuz’da, kampanya duyurusundan dört gün sonra kayıt yaptırdığını ve “birkaç gün sonra miting alanını incelemek üzere ziyaret ettiğini” doğruladı.
Teknoloji ve üretim tekniklerindeki son gelişmeler, işçiler, öğrenciler ve gençler tarafından eğlence, fotoğraf ve film yapımı için insansız hava araçlarının kullanımında bir patlamaya yol açtı. Aynı zamanda ABD’de ve dünya çapında polis ve silahlı kuvvetler de bu teknolojiyi, gözetleme ve savaş operasyonları için benimsiyor. ABD destekli İsrail ordusu Gazze’de sağlık çalışanlarını ve kaçan sivilleri öldürmek için insansız helikopterler kullandı.
Gizli Servis’in yaklaşık 8.000 çalışanı var ve 3,1 milyar doların üzerinde bir bütçeye sahip. Teşkilat bünyesinde Özel Operasyonlar Bölümü (SOD) de dahil olmak üzere çeşitli bölümler bulunuyor. SOD bünyesinde güvenliğin farklı yönlerinde uzmanlaşmış belirli şubeler var; bunlar arasında “Birleşik Devletler Başkanı ve Başkan Yardımcısı.... tarafından ziyaret edilen yerleri ve diğer belirlenmiş büyük etkinlikleri çevreleyen hava sahasını izlemek ve kontrol etmek için güvenlik planları geliştiren ve uygulayan” Hava Sahası Güvenlik Şubesi de bulunmaktadır.
SOD bünyesindeki bir diğer uzmanlık dalı da İnsansız Hava Sistemleri ile Mücadele Şubesi’dir (C-UAS). Teşkilatın kendi ifadesiyle, C-UAS üyeleri “koruyucu bir mekanın etrafındaki alanı taramak ve yetkisiz bir UAS saldırısı durumunda savunma müdahalelerini koordine etmek için çeşitli teknolojiler kullanmaktadır.”
Teşkilat bünyesinde bu uzmanlık dalları mevcut olmasına rağmen, Çarşamba günü Cheatle ile milletvekilleri arasında yapılan basına kapalı toplantı sonrasında, teşkilatın miting öncesinde ya da sırasında kendi insansız hava araçlarını uçurmadığı bildirildi ve bu durum teyit edildi.
Teksas Senatörü Ted Cruz, Verdict adlı podcast’inde Çarşamba günkü toplantıda bir senatörün Cheatle’a “İnsansız hava aracı var mıydı, evet mi hayır mı?” diye sorduğunu iddia etti. Cruz, “Gizli Servis başkanından gelen cevabın, ‘O çatıdaki riskin karşı keskin nişancılar tarafından azaltıldığına karar verdik’ şeklinde olduğunu” söyledi.
Crooks AR-15 tüfeğine ek olarak uzaktan kumandalı bir fünye ile silahlanmıştı. Fünyenin bir çift ev yapımı bombaya ve Crooks’un miting alanının yakınına park ettiği arabasındaki bir alıcıya bağlı olduğu anlaşılıyor. Polis ayrıca Crooks’un arabasında çelik yelek ve üç adet 30 mermilik şarjör bulduklarını açıkladı.
Crooks’un evinde yapılan aramada polis kurşun geçirmez bir yelek, uzaktan kumandalı başka bir bomba ve 3 boyutlu bir yazıcı bulduğunu iddia ediyor.
Çok sayıda habere göre Crooks, Butler mitinginden bir gün önce, 12 Temmuz’da kendisinin ve babasının üye olduğu Clairton Sportmenler Kulübü’nü ziyaret etti. Ertesi gün, miting sabahı, Home Depot’tan beş ayaklı bir merdiven ve Bethel Park cephane dükkanından 50 mermi satın aldı. Crooks daha sonra mitinge gitti ve görünüşe göre, özellikle avcılar tarafından uzak hedeflere olan mesafeleri ölçmek için kullanılan bir cihaz olan telemetre ile güvenli alana girmeye çalışarak yetkililere kendini tanıttı.
Crooks’un vurulmadan üç saatten biraz daha uzun bir süre önce, saat 15:00 sularında güvenli alana girmesine izin verildikten sonra polis ajanları tarafından takip edildiği iddia ediliyor. Crooks sonunda güvenli bölgeden ayrıldı ve saat 17:00’den kısa bir süre sonra American Glass Research International binasının yakınında yürürken kaydedildi. Bina Trump’ın konuşma yaptığı yerden yaklaşık 120 metre uzaklıkta bulunuyor. Crooks ateş etmek için binanın çatısını kullanmış. O sırada ise üzerinde tüfek olmadığı anlaşılıyor.
Saat 17:45’te Crooks, aynı AGR International binasına bakan bir Beaver County polisi tarafından görüldü. On dakika sonra, Gizli Servis ajanları yerel polis tarafından bölgede “tehdit” oluşturan “şüpheli bir kişi” olduğu konusunda uyarıldı. Bundan on dakika sonra, saat 18:05’te Trump sahneye çıktı.
Dört dakika sonra Crooks, babasının tüfeğiyle çatıya tırmanmak için bir dış klima ünitesi kullanırken görülmüş. Saat 18:10’da çok sayıda polis ve görgü tanığı binanın etrafında Crooks’u işaret ediyordu. Birkaç videoda insanların “Silahı var!” diye bağırdığı duyuluyor.
O sırada iki polis çatıya tırmanmaya çalışmış, polislerden biri diğerini “destek” olarak kullanarak kendini yukarıya çıkardı. Polis çatıya çıkmaya çalışırken Crooks onu fark etti ve silahını ona doğrulttu. Polis geri çekildi ve yere düştü.
Saat 18:11’de Crooks Trump’a ateş etmeye başladı; sekiz el ateş etti ve Gizli Servis’in karşı keskin nişancı ekibi tarafından vurulup öldürülmeden önce Trump’ı bir kez kulağından vurdu.