රජයේ රෝහල්වල සහ සෞඛ්‍ය ආයතනයන්හි රැකියා ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලා, මාර්තු 27 දා, කොලඹ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය ඉදිරිපිට සත්‍යග්‍රහයක් ආරම්භ කල සමසෞඛ්‍ය විද්‍යා (සසෞවි) උපාධිධාරීන් විසුරුවා හැරීම සඳහා පසුදා අලුයම (මාර්තු 28) මිලේච්ඡ ප්‍රහාරයක් එල්ල කල පොලීසිය එහි දී උපාධිධාරීන් 27 දෙනෙකු අත්අඩංගුවට ගනු ලැබී ය.
මාලිගාවත්ත මහේස්ත්‍රාත් අධිකරනයට ඉදිරිපත් කිරීමෙන් පසු ඉන් 25 ක් ඇප මත නිදහස් කලමුත්, විරෝධතාවය සංවිධානය කල අන්තර් විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍ය බලමන්ඩලයේ (අවිශිබම) කැඳවුම්කරු මධුෂාන් චන්ද්‍රජිත් හා සසෞවි උපාධිධාරී සංගමයේ ලේකම් නඳුන් දර්ශිත අප්‍රේල් මස 04 දා දක්වා රක්ෂිත බන්ධනාගාරගත කර තිබේ.
ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායකගේ ජනතා විමුක්ති පෙරමුනු (ජවිපෙ)/ජාතික ජන බලවේග (ජාජබ) ආන්ඩුව, සසෞවි උපාධිධාරීන්ට එල්ල කල මෙම මිලේච්ඡ ප්‍රහාරය හා අත්අඩංගුවට ගැනීම හෙලා දකින සමාජ සමානතාවය සඳහා ජාත්‍යන්තර තරුනයෝ සහ ශිෂ්‍යයෝ (සසජාතශි) ඔවුන්ට එරෙහි චෝදනා ඉවත් කර වහාම නිදහස් කරන ලෙස බල කර සිටී.
මාර්තු 27 දා සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් සමග සිදු කල සාකච්ඡාවලින් විසඳුමක් නොලැබුනු තත්වය තුල, විරෝධතාවය තහනම් කරමින් පොලීසිය ලබා ගත් උසාවි නියෝගය ද නොතකා, උපාධිධාරීහු එම ස්ථානයේ අට්ටාලයක් ඉදි කර “අඛන්ඩ සත්‍යග්‍රහයක්” ආරම්භ කලහ. අත්අඩංගුවට ගැනීම් සිදු වූයේ පොලිස් විශේෂ කාර්ය බලකායේ හා කැරලි මර්දන ඒකකවල පොලීස් භටයින් සියයක් පමන විරෝධතාකරුවන් වටලා ඔවුන්ට පහර දී, අට්ටාලය කඩා දැමීමෙන් පසුවයි.
සිද්ධිය ඇසින් දුටු උපාධිධාරීන් මාධ්‍ය වෙත ලබා දුන් තොරතුරුවලට අනුව ප්‍රහාරයෙන් උපාධිධාරීන් පස්දෙනෙකු තුවාල ලබා රෝහල් ගත කර තිබේ. ප්‍රහාරයේ ස්වභාවය පිලිබඳ තොරතුරු ප්‍රසිද්ධවීම වැලැක්වීම සඳහා විරෝධතාකරුවන් අත පැවති ජංගම දුරකථන සියල්ල පොලීසිය පැහැරගෙන තිබේ.
සසෞ උපාධිධාරීන් මෙලෙස විරෝධතාවන්හි නියැලී සිටින්නේ භෞතචිකිත්සක, විකිරන ශිල්පී, විකිරන චිකිත්සක සහ ඖෂධවේදී ඇතුලු පරිපූරක වෛද්‍ය සේවාවන් සඳහා රජයේ රෝහල්වල දැවැන්ත සේවක පුරප්පාඩු සංඛ්‍යාවක් පවතිද්දී, 2019 වසරින් පසු මේ දක්වා රජයේ රැකියා සඳහා බඳවා ගෙන නොමැති තත්වය තුලයි.
2021 වසරේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යංශය නිකුත් කර ඇති චක්‍රලේඛයක් මගින්, පුරප්පාඩු මත සමසෞඛ්‍ය උපාධිධාරීන් රාජ්‍ය සේවයට බඳවා ගැනීම නතර කොට, තරග විභාග පවත්වා සීමිත සංඛ්‍යාවක් පමනක් බඳවාගනු ලබන බව ප්‍රකාශයට පත් කෙරුනි. ජවිපෙ/ජාජබ ආන්ඩුව යටතේ ද එම තරග විභාග පැවැත්වීමට සූදානම්වීම සමසෞඛ්‍ය උපාධිධාරීන්ගේ විරුද්ධත්වයට හේතු වී තිබේ.
තරග විභාග නවතා සියලු දෙනාටම රැකියා ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලා, පෙබරවාරි 24 දා, මෙම උපාධිධාරීන් විරෝධතාවයේ නිරතව සිටියදී ඔවුන් සාකච්ඡාවකට කැඳවූ සෞඛ්‍ය ඇමති නලින්ද ජයතිස්ස, එදින පැවති කැබිනට් මන්ඩල සාකච්ඡාවට ගැටලුව යොමු කරන බවටත්, අනතුරුව රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව සමග සාකච්ඡා කොට සති දෙකක් ඇතුලත පිලිතුරක් ලබා දෙන බවටත් පොරොන්දු විය.
සමසෞඛ්‍ය උපාධිධාරීන්ගේ රැකියා ප්‍රශ්නය, අනුප්‍රාප්තික ආන්ඩු විසින් දශක ගනනාවක් පුරා මහජන සෞඛ්‍ය සේවය තුල ගෙනගිය අඛන්ඩ කප්පාදුවල ප්‍රතිඵලයකි. මහජන සෞඛ්‍ය සේවාව ගුනාත්මකව සහ ප්‍රමානාත්මකව වැඩි දියුනු කිරීමට විපරීතව එම ආන්ඩු විසින් සිදුකර ඇත්තේ, එය බිඳවැටීමේ අද්දරටම ගෙන ඒමයි.
මහජන සෞඛ්‍යය කප්පාදුවේ කොටසක් ලෙස රජයේ රෝහල් තුල මේ වන විට රුධිර පරීක්ෂන, එක්ස්‍-රේ, ස්කෑන් ඇතුලු සියලූම පරිපූරක වෛද්‍ය සේවාවන් පෞද්ගලික අංශය වෙත පවරා තිබේ. එවන් සේවාවන් රජයේ රෝහලකින් ලබාගත හැක්කේ නේවාසිකව ප්‍රතිකාර ලබන බරපතල රෝගීන්ට පමනි. සමසෞඛ්‍ය උපාධිධාරීන්ගේ විරැකියා ප්‍රශ්නය මෙම කප්පාදු සමග සෘජුව බැඳී ඇත.
ජාත්‍යන්තර මුල්‍ය අරමුදලේ (ජාමූඅ) කප්පාදු වැඩපිලිවෙල අකුරටම ක්‍රියාවට නංවමින් සිටින ජාජබ/ජවිපෙ ආන්ඩුව යටතේ මෙම තත්වය වඩාත් දරුනු වෙමින් පවතී. සමසෞඛ්‍ය උපාධිධාරීන්ගේ ඉල්ලීම් ගැටෙන්නේ, මහජන සෞඛ්‍යය සහ අධ්‍යාපනය තවදුරටත් කප්පාදු කිරීම සහ රාජ්‍ය ව්‍යවසායන් සිය ගනනක් පෞද්ගලීකරනය හෝ ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම මගින් රැකියා මිලියන භාගයකින් කපා හැරීමට බල කෙරෙන ජාමූඅ හි රුදුරු කප්පාදු වැඩපිලිවෙල සමගයි. මාර්තු 28 දා පොලිස් ප්‍රහාරයෙන් ජවිපෙ/ජාජබ ආන්ඩුව යලි වතාවක් පෙන්වා ඇත්තේ, එම වැඩපිලිවෙල ක්‍රියාවට දැමීමේ දී ඊට බාධාකාරී වන කිසිදු ක්‍රියාමාර්ගයක් නො ඉවසන බව සහ රුදුරු ආකාරයෙන් ඒවා තලා දැමීමට පසුබට නො වන බවයි.
ජවිපෙ/ජාජබ ආන්ඩුව වැඩ ඇරඹුවේමත්, දැනට පාසල්වල ඉගැන්වීමේ කටයුතුවල නිරතව සිටින පාසල් සංවර්ධන නිලධාරීන් තමා ගුරු සේවයට අන්තර්ග්‍රහනය කරන ලෙස ඉල්ලා, දෙසැම්බර් 02 දා අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය ඉදිරිපිට පැවති විරෝධතාවයට පොලීසිය යොදවා පහරදීමෙනි. එම ප්‍රහාරයෙන් පසු විරෝධතාකරුවන් අටදෙනෙකු අත්අඩංගුවට ගැනුනු අතර පොලිස් නිලධාරීන්ට තුවාල කල බවට අභූත චෝදනා නගමින් ඔවුනට එරෙහිව මෘග පොලිස් දඩයමක් මුදා හැර තිබේ.
විවිධ අංශවලින් උපාධි ලබා සිටින රැකියා විරහිතයන්ගේ සංඛ්‍යාව මේ වන විට 40,000ක් ඉක්මවා තිබේ. දෙසතියකට පෙර පාර්ලිමේන්තු වටරවුම ඉදිරිපිට රැකියා ඉල්ලා විරෝධතාවයේ නිරත එම උපාධිධාරීන්ගේ විරෝධතාවයක් විසුරුවා හැරීමට ද ආන්ඩුව පොලීසිය මෙහෙයවී ය.
උපාධිධාරීන්ගේ මෙම ගැටලු වැඩෙන තරුන විරැකියාවේ තියුනු ප්‍රකාශනයකි. ජන ලේඛන හා සංඛ්‍යා ලේඛන දෙපාර්තමේන්තුවේ දත්තවලට අනුව වයස අවුරුදු 15-29 අතර තරුන වයස් කාන්ඩයේ විරැකියාව සියයට 8.3 කි. කෙසේ නමුත්, සැබෑ අගය මෙයට වඩා ඉහල අගයක් ගන්නවා නිසැකය. සමස්ත ලංකා ඒකාබද්ධ රැකියා විරහිත උපාධිධාරී සංගමයේ හිටපු සභාපති ධමිමික මුනසිංහ ට අනුව මෙම වයස් ඛාන්ඩයේ උපාධිධාරීන් 36,000 ක් විරැකියාවෙන් පෙලෙති.
මේ මස 26 දා කැබිනට් තීරන දැනුම් දීමේ මාධ්‍ය සාකච්ඡාවක දී රැකියා විරහිත උපාධිධාරීන් පිලිබඳව නැගූ ප්‍රශ්නයකට පිලිතුරු දුන් කැබිනට් ප්‍රකාශක ඇමති ජයතිස්ස මෙසේ පැවසී ය: “රැකියා විරහිත උපාධිධාරීන් බල්ක් (එකවර සුවිසල් සංඛ්‍යාවක්) හැටියට ඒ කියන්නේ, තිස්දාහේ හතලිස්දාහේ විදිහට බඳව ගන්නේ නෑ. පවතින පුරප්පාඩු හා රාජ්‍ය සේවය කාර්යක්ෂම කිරීමේ අවශ්‍යතාවය මත තමයි බඳව ගන්නේ.”
මෙය, ජනාධිපති දිසානායක 2025 අයවැය විවාදය අවසන් කරමින් කල කතාවේදි, “මින්පසු රාජ්‍ය සේවයට බල්ක් හැටියට බඳවා ගන්නේ නෑ” යනුවෙන් කල ප්‍රකාශය ප්‍රතිරාවය කිරීමකි. මුදල් ඇමති ලෙස දිසානායක ඉදිරිපත් කල අයවැය සහ එහිම කොටසක් ලෙස ඉදිරිපත් කෙරුනු ඉහත පිලිවෙත මුලුමනින්ම පාදක වී ඇත්තේ ජාමූඅ කප්පාදු විධානයන් මතයි.
සමසෞඛ්‍ය උපාධිධාරීන්ගේ රැකියා අරගලය ඇතුලු කම්කරු-පීඩිත මහජනතාව තම අයිතීන් වෙනුවෙන් කරන සියලු අරගල ජාමූඅ ට, එනම් ජාත්‍යන්තර ප්‍රාග්ධනයට සෘජුව අභිමුඛ වෙයි. එබැවින් මෙම අරගල ජයග්‍රහනය කල හැක්කේ, ජාත්‍යන්තර ප්‍රාග්ධනයට, නැතහොත්, ගෝලීය ධනවාදයට එරෙහි සටනකින් පමනි.
ව්‍යාජ-වාම පෙරටුගාමි සමාජවාදී පක්ෂය (පෙසප) නායකත්වය දෙන අවිශිබමය හා සමසෞඛ්‍ය උපාධිධාරී එකමුතුව, මෙය වසන් කරමින්, ජාජබ/ජවිපෙ ආන්ඩුවට පීඩනය යෙදීමෙන්, ධනපති ක්‍රමය තුලම තම ඉල්ලිම් දිනාගත හැකිය යන මිත්‍යාව තරුනයන් සහ ශිෂ්‍යයන් අතර වගාදිගා කරති.
උපාධිධාරී සහ උපාධිධාරී නොවන සියලු තරුනයන්, ජාමූඅ හි ප්‍රහාරයන්ට එරෙහිව අරගලයට පිවිසෙමින් සිටින කම්කරු පංතිය දෙසට හැරී, ධනපති ආන්ඩුවට සහ ධනපති ක්‍රමයට එරෙහි ඒකාබද්ධ සටනක් දියත්කලයුතු තතු යටතේ, රජයේ සහ පුද්ගලික විශ්වවිද්‍යාලවල උපාධිධාරීන් ලෙස රැකියා විරහිත උපාධිධාරීන් බෙදා වෙන්කොට ඔවුන් අතර භේදයන් නිර්මානය කිරීමේ ප්‍රතිගාමී උද්ඝෝෂනයක අවිශිබම යෙදී සිටී.
රජයේ රැකියා සඳහා තරග විභාග පවත්වන්නේ පෞද්ගලික විශ්වවිද්‍යාලවල උපාධිධාරීන්ට රජයේ රැකියා අවස්ථා විවර කර, එමගින් පෞද්ගලික විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ කූට අරමුනෙන් බව අවිශිබම කියා සිටී. මාර්තු 26 දා පැවති අවිශිබම මාධ්‍ය සාකච්ඡාවක දී මෙම කුතර්කය ඉදිරිපත් කල එහි කැඳවුම්කරු මධුෂාන් චන්ද්‍රජිත් මෙසේ කියා සිටියේ ය. “මේක රජයේ රැකියා ඉල්ලන අරගලයකටත් වැඩිය, නිදහස් අධ්‍යාපනය පෞද්ගලීකරනයට එරෙහි අරගලයක් විදිහට අපි මතු කරන්න කැමතියි”.
“නිදහස් අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් ඍජුව පෙනී සිටි” අගමැතිනි හරිනි අමරසූරිය ඇතුලු මැති ඇමතිවරු සිටින ආන්ඩුවක්, නිදහස් අධ්‍යාපනයට එරෙහිව ක්‍රියාත්මකවීම ගැන චන්ද්‍රජිත් තම කනස්සල්ල පල කලේය. පෙර කලෙක යම් රැඩිකල් මුහුනුවරක් පෙන් වූ අමරසූරිය වැනි මධ්‍යම පංතික කොටස්, අදදින ජාත්‍යන්තර ප්‍රාග්ධනයේ සෘජු ඒජන්තයන් ලෙස, මහජන අධ්‍යාපනය ඇතුලු සමාජ සුබසාධන විනාශ කිරීම සඳහා විවෘතවම වැඩට බැස සිටිති.
එම තතු තුල අමරසූරිය වැන්නන් ගැන චන්ද්‍රජිත් කරන මෙම ප්‍රකාශය, ජාජබ/ජවිපෙ ආන්ඩුව බලයට පැමිනීම “මහජන අභිලාෂයන් ප්‍රකාශයට පත්වීමක් ” ලෙසට ගුනාංගීකරනය කරමින් එම ආන්ඩුව ආරක්ෂා කිරීමට සහ එම ආන්ඩුවට පීඩනය යෙදීමෙන් එහි කප්පාදු වැඩපිලිවෙල ආපසු හැරවිය හැකි වෙතැයි යන මිත්‍යාව වැපිරීමට පෙසප ගෙනයන වැඩකටයුතු සමග සමපාත වෙයි.
ධනපති ක්‍රමයෙහි අර්බුදය ලෝක පරිමාන වන්නාක් මෙන් ම, තරුන විරැකියාව ද, කම්කරුවන්, තරුනයන් හා ශිෂ්‍යයන්ට එරෙහි ආන්ඩුවල ප්‍රහාරය ද ලෝක පරිමාන වේ.
බිලියනපතියන් අතලොස්සකගේ අවශ්‍යතා නියෝජනය කරන ඇමරිකා එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් බලයට පත් වී මාසයක් ඉක්මවද්දී එරට රාජ්‍ය අංශයේ දහස් ගනනක් රැකියාවලින් දොට්ට දමා ඇති අතර මිලියන දෙකක් පමන වන එරට ෆෙඩරල් ශ්‍රම බලකායෙන් බහුතරයක් දොට්ට වැටීමේ තර්ජනයට මුහුන දී සිටිති. මිලියන ගනනකගේ ජීවනාලිය වන එරට මෙඩිකේඩ්, ආහාර කූපන් සහ නිදහස් අධ්‍යාපනය ඇතුලු සමාජ වැඩසටහන් කප්පාදුව වේගවත් කර ඇත. යුරෝපය ඇතුලු ලොව පුරා ධනපති ආන්ඩු ගෙන යමින් තිබෙන්නේ මහජනයාට එරෙහි මෙවැනිම සමාජ ප්‍රතිවිප්ලවයේ පිලිවෙතකි.
සසජාතශි පෙන්වා දෙන්නේ, අධ්‍යාපනය, සෞඛ්‍යය ඇතුලු සමාජ අයිතීන් හා ප්‍රජාතන්ත්‍ර අයිතිීන් දිනාගත හැක්කේ, ශිෂ්‍යයන් හා තරුනයන් ධනේශ්වර ලාභ පද්ධතියට අභියෝග කල හැකි සමාජයේ සිටින එක ම විප්ලවවාදී බලවේගය වන ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තිය දෙසට හැරී ජාත්‍යන්තර සමාජවාදය වෙනුවෙන් සටන් වැදීමෙන් පමනක් බවයි.
සසජාතශි ට බැඳී මෙම සටනට උරදෙන ලෙසත්, සෑම විශ්වවිද්‍යාලයකම, අධ්‍යාපන ආයතනයකම සසජාතශි ශාඛා ගොඩනැගීමට පෙරමුන ගන්නා ලෙසත්, අපි තරුනයන්ගෙන් සහ ශිෂ්‍යයන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිමු.